1 | Aberasyon | Sapınç. Işığın sonlu hıza sahip olması ve Yer'in dönme ve yörünge hareketleri nedeniyle yıldızların konumlarındaki görünür değişim. |
2 | Açık küme | Galaktik küme. Belli bir şekilleri olmayan ve genelde galaktik düzlemde bulununan yıldız kümeleri. |
3 | Açıklık | Teleskop, fotoğraf makinesi gibi optik araçlarda, ışığı toplayan ayna veya merceğin çapı. |
4 | Açıklık oranı | Optik araçlarda odak uzaklığının açıklığa oranı. |
5 | Açısal çap | Bir gökcisminin, gerçek çapının uçlarını, gözlemciye birleştiren doğrular arasındaki açı. |
6 | Açısal hız | Dönen yada gökyüzünde hareket eden bir cismin açısal konumundaki değişim miktarı. |
7 | Açısal momentum | Bir eksen çevresinde dönen cismin birim zamanda eylemsizlik momenti ile bu cismin dönme açısal hızının çarpımı. |
8 | Açısal uzaklık | Bakınız açısal çap |
9 | Akan yıldız | Yer'in atmosferine girince sürtünmeden dolayı ısınarak akkor haline gelen ve ardında bir ışık çizgisi bırakarak geçen meteor. |
10 | Akı | Birim yüzeyden, birim zamanda geçen enerji miktarı. |
11 | Alan kanunu | İkinci kepler kanunu |
12 | Albedo | (aklık, aklık derecesi ) Bir cismin ışığı yansıtma gücü cismin yansıttığı ışınımın, aldığı ışınıma oranı. |
13 | Almanak | ( gökgünlüğü ) Önemli gök cisimlerinin yer, uzaklık, parlaklık v.b. değerlerini, her yıl, bir yıl boyunca, hergüniçin veren kaynak kitap. |
14 | Alt geçiş | Gök cisimlerinin, meridyenden iki geçişinden ufuk yüksekliği düşük olanı. |
15 | Alt kavuşum | İç gezegenlerin ve Ay' ın, Güneş - Gezegen - Yer olmak üzere, aynı doğru üzerinde bulunma durumu. |
16 | Anakol | Yıldızların, sıcaklık - ışınım gücü grafiğinde oluşturduğu temel kol. |
17 | Artık yıl | Her dört yılda bir, 366 gün alınan yıl. Bu yılda Şubat ayı 29 çeker. |
18 | Asteroid kuşağı | Asteroitlerin çoğunun bulunduğu, Mars ile Jüpiter yörüngeleri arasındaki kuşak |
19 | Asteroit | Küçük gezegen. |
20 | Astronomik birim | Bakınız gök birimi. |
21 | Atmosfer | Bir gezegeni saran gaz katmanı veya bir yıldızın görünen üst katmanları. |
22 | Atmosferik kırılma | Yer atmosferinde yer yüzüne yaklaştıkça yoğunluğun artması nedeniyle gökcisimlerinden gelen ışığın kırılarak yön değiştirmesi. Atmosferik kırılma sonucu gökcisimleri daha büyük ufuk yüksekliğinde gözlenir. |
23 | Atmosferik kızarma | Atmosferden geçen, bir gökcismine ait ışığın mavi dalga boylarının daha fazla saçılması sonucu kalan kırmızı dalga boylu ışını nedeniyle gökcisminin daha kırmızı görünmesi. |
24 | Atmosferik soğurma | Atmosferden geçen ışığın maddeyle etkileşmesi sonucu zayıflaması. |
25 | Ay | Seçilen yıl tanımına göre, yılın 12 de biri |
26 | Aydınlatma gücü | Bakınız ışınım gücü |
27 | Ay takvimi | Ay' ın gökyüzünde görünen hareketine ve evrelerine göre düzenlenen takvim. |
28 | Ayakucu | (nadir) Çekül doğrultusunun gökküresini altta deldiği nokta. |
29 | Aynalı teleskop | Yansıtmalı teleskop Objektifi ayna olan teleskop. |
30 | Ayırma gücü | Bir teleskopun yakın yıldızları ayırma gücü, veya gökcisimlerinin ince detaylarını görme yeteneği. |
31 | Azimut | Bir gökcisminden geçen düşey daire ile gözlemcinin meridyen dairesi arasındaki açı. Ufuk düzleminde kuzey veya güney noktasından başlayarak saat yönünde ölçülür. |
32 | Başucu | ( zenit ) Çekül doğrultusunun gökküresini üstte deldiği nokta. |
33 | Batmayan yıldız | Günlük hareketinde ufkun altına inmeyen yıldız. |
34 | Beyaz cüce | Giderek soğuyanküçük ve çok yoğun bir çökmüş yıldız. |
35 | Bolometrik parlaklık | Bir gökcisminin tüm dalgaboylarında kadir biriminde ölçülen parlaklığı. |
36 | Bolometrik ışınım gücü | Bakınız ışınım gücü. |
37 | Boylam | Bir küre üzerindeki herhangi bir noktanın, başlangıç dairesinden açısal uzaklığı. boylamın adı, seçilen temel düzleme göre değişir. |
38 | Bölge zamanı | Zaman bölgelerine ait ortalama zaman. Greenwich' in boylam çizgisi sıfır saat dilimine denk gelir. Türkiye Greewich' den 2 saat geri olan -2 saat çizgisindeki ortalama zamanı kullanır. |
39 | Bulgurlanma | Granülasyon Güneş' in fotosferinde konveksiyonun neden olduğu yapı. |
40 | Bulutsu | Yıldızlararası gaz ve tozdan oluşan bulut. Bulutsular, parlayan salma bulutsu, yıldız ışığı saçan yansıtıcı bulutsu ve kendisinden uzak yıldız veya bulutsuların ışığını engelleyen karanlık bulutsu olarak gözlenirler. |
41 | Burçlar | Bakınız Zodyak |
42 | Büyük daire | Bir kürenin merkezinden geçen düzlemle, bu kürenin arakesiti olan daire. |
43 | Chandrasekhar limiti | Bir beyazcüce yıldız için maksimum kütle ( 1,4 Güneş kütlesi ). |
44 | Çekim kuvveti | Bakınız kütlesel çekim. |
45 | Çevren | Ufuk düzlemi. |
46 | Çift yıldız | Birbiri çevresinde dolanan iki yıldız. Bilinen yıldızların yarısı kadarı bu tür ikili ya da daha fazla üyeli gruplar halindedir. |
47 | Değişen yıldız | Parlaklığı zamana bağlı olarak değişim gösteren yıldız. |
48 | Deklinasyon | Bakınız dik açıklık. |
49 | Dış gezegenler | Yörüngesi yer yörüngesinin dışında kalan gezegenler.( Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs, Neptün, Plüto ) |
50 | Diferansiyel dönme | Bir gökcisminin a) Yüzeyinde farklı enlemlerin, b) İçinde farklı katmanların farklı hızla dönmesi. |
51 | Dik açıklık | Deklinasyon Gökyüzünde bir noktanın gök ekvatorundan açısal uzaklığı. |
52 | Dikine hız | Çapsal hız bakınız radyal hız. |
53 | Doğmayan yıldız | Günlük hareketinde ufkun üstüne çıkmayan yıldız. |
54 | Doğu noktası | Güneş diskinin merkezinin 21 Mart ve 23 Eylül' de ufuktan doğduğu nokta. |
55 | Doğu uzanımı | Gökküresi üzerinde, Güneşin doğusundaki bir gezegenin Güneş' e olan açısal uzaklığı. |
56 | Dolanma | Bir cismin, bir nokta yada başka bir cisim çevresinde yaptığı yörünge hareketi. |
57 | Dolanma dönemi | Bir kez dolanma için gerekli zaman. |
58 | Dolunay | Uzanım açısının 180 derece olduğu Ay evresi. Görünen Ay yüzeyinin Güneş ışığıyla tamamen aydınlatıldığı evre. |
59 | Doopler etkisi | Işık kaynağı gözlemciye göre veya gözlemci kaynağa göre uzaklaşıyor yada yaklaşıyor ise kaynaktan gelen ışınımın dalgaboyu veya frekansındaki değişim. Bakınız kırmızıya kayma ve maviye kayma. |
60 | Dönence | Tropik. Güneş' in görünen hareketinde dikaçıklığın en büyük ve en küçük olduğu yerler. Güneş' in gün dönümü zamanlarında gökyüzünde bulunduğu yerler. Yaz dönencesi 21 Haziran' da, kış dönencesi 21 Aralık' ta olur. |
61 | Düğüm noktası | Yörünge hareketi yapan bir gökcismine ait yörüngenin ekliptiği veya yörünge merkezinden geçen ve bakış doğrultusuna dik olan düzlemi kestiği iki noktadan biri. |
62 | Düğümler çizgisi | İniş ve çıkış düğümlerini birleştiren doğru. |
63 | Dış kavuşum | Bir dış gezegenin ve Yer' in, Güneş' in iki yanında bir doğrultuya gelmesi. Gezegenin uzanım açısının 180 derece olması durumu. |
64 | Eğim açısı | Bir gökcismine ilişkin yörünge düzleminin, ekliptiğe yada bakış doğrultusuna dik düzleme yada belirlenmiş herhangi bir düzleme göre yaptığı açı. |
65 | Ekinoks | Bakınız ılım. |
66 | Ekliptik (tutulum) düzlemi | Güneş' in gökyüzünde yıllık görünür hareketinin oluşturduğu çember. |
67 | Ekvator (eşlek) düzlemi | Yer merkezinde dönme eksenine dik olan düzlemin Yer yuvarlağı ile arakesiti. |
68 | Elektromanyetik tayf | Tüm dalga boylarındaki elektromanyetik ışınımların oluşturduğu tayf. |
69 | Elongasyon | Bakınız uzanım açısı. |
70 | Enlem | Bir küre üzerinde bulunan herhangi bir noktanın temel düzlemden açısal uzaklığı. Seçilen küre ve temel düzleme göre değişik isimler alır. Örneğin Coğrafya enlemi, ekliptik enlem, Gökada enlemi v.b. |
71 | Eşlek | Ekvator. |
72 | Etkin sıcaklık | Bir ışık kaynağının birim yüzeyinden birim zamanda saldığı enerjiye eşit enerji salan bir karacismin sıcaklığı. |