601 | temel dil | bk. dil. |
602 | temel düşünce | Değişik halkların özdeksel ve tinsel kültür ürünlerinde görülen benzerlikleri, insanlığın ruhsal ve düşünsel yapılarının temeldeki benzerliğine bağlayan görüş. krş. yayılım. |
603 | temel kurbanı | Yeni yapılan konutun temel atımında kurban kesme, krş. konut kurbanı, ok kurbanı, insan kurban, koruyucu ruh. |
604 | temel örnek | bk. ilkörnek. |
605 | temel yayılım | Halk kütlelerinin yer değişimiyle ilgili olarak oluşan büyük ölçüdeki yayılım türü. bk. yayılım, göç yayılım. krş. ikincil yayılım, ödünç yayılım. |
606 | tılsımlı balad | Konusunu tılsımlı olaylardan alan balad türü. bk. balad, krş. büyülü balad. |
607 | tinçözümsel kuram | Halkbilim ürün ve olaylarını, cinsel organlarla, cinsel birleşmelerin birer simgesi olarak benimseyenlerin ileri sürdükleri kuram. bk. tinçözömsel okul. |
608 | tinçözümsel okul | Halk kültürünü oluşturan her tür halkbilim ürününü birer cinsel organ simgesi, halkbilim olaylarını ise birer birleşme oluşumu olarak benimseyen bilim adamlarının kurup yaşattıkları okul. bk. halk kültürü, halkbilim, tinçözümsel kuram. |
609 | tinsel halkbilim | Halkbilimin temelini oluşturan iki ana kültürden biri olan ve özdeksel kültürün dışında kalan tinsel nitelikteki kültürlerin tümü. bk. kültür, halk kültürü, özdeksel kültür, sözlü halkbilim, halkbilimsel görenek. |
610 | tinsel kuram | Halkbilim ürünlerinin kaynağını, insanın düş, imge ve dalgı (hülya) gibi tinsel oluşumlarıyla açıklayan kuram. bk. tinçözümsel okul. |
611 | toplama yasası | Anlatılarda, olayların bir yiğit ya da başlıca bir nitelik çevresinde toplanmasına bakılarak oluşturulan bir halkbilim yasası. |
612 | topluluk | Birbirleriyle çok sıkı işbirliği kurarak ortak bir yaşam savaşı sürdüren, belli bir yerde ve bir arada oturan ailelerden oluşan birlik, bk. yerel bölük, köy topluluğu, krş. soy, sınıf, boy, oymak, akrabalık. |
613 | toplumsal boyut | Halkbilim olay ve ürünlerinin oluşumunu sağlayan etkenlerden toplumsal nitelikte olanlar, bk. tarihsel boyut, coğrafyasal boyut. |
614 | toplumsal çevre | Bir toplumu oluşturan birey, aile ve öteki birimler arasında kurulmuş bulunan sağlıklı ve uyumlu ilişkiler düzeni. bk. çevre. krş. kültürel çevre, doğal çevre. |
615 | toplumsal değer | Halkın, yaratıcısı olduğu ya da benimsediği ürün ve olaylara verdiği toplumsal nitelikteki değer. bk. değer. krş. törensel değer, açık değer, kapalı değer. |
616 | toplumsal din | Uygulama ve törenleri din adamları dışındaki kişilerce yönetilen din. krş. şaman dini, bireysel din. |
617 | toplumsal gelenek | Toplumlar arası yatay düzeyde oluşan gelenek, bk. halk geleneği. |
618 | toplumsal halkbilim | Halk kültürünün toplumsal yönlerini inceleyen bilim dalı. bk. halkbilim, krş. kalıtımsal gelenek. |
619 | toplumsal inceleme | Kent ve halk kültürlerinin olgusal yönden incelenmesi, bk. karşılaştırma yöntemi. |
620 | toplumsal insanbilim | Halk kültürüyle ilkellerin, toplumsal kurumlarını tarihsel ve işlevsel bir yöntemle inceleyerek kimi sonuçlara varmaya çalışan bilim kolu. bk. insanbilim. krş. budunbilim, halkbilim. |
621 | toplumsal örge | Toplumsal yaşam sonunda, başka bir söyleyişle, insanın insanla, insanın hayvanla ya da insanın doğal çevreyle ilişkileri nedeniyle oluşan yasal ya da yasa dışı, kadın kız kaçırma karşılıksız aşk öç alma babayla oğlu arasındaki yabansı savaş bebeklerin şu |
622 | toplumsal ruhbilim | Bir toplumu oluşturan bireylerin ruhbilimsel durumlarını inceleyen bilim dalı. bk. halk ruhbilimi, köylü ruhbilimi, |
623 | toplumsal söylen | Aile, akraba, komşu, savaş, barış, Tanrı, melek, şeytan, öteki dünya ve daha birçok oluşumları içeren söylen türü. bk. söylen. krş. doğa söyleni, yaşam söyleni, işbilimsel söylen. |
624 | toplumsal-ruhsal yöntem | Öteki halkbilim okullarının kullandıkları yöntemler gibi tarihsel, coğrafyasal ya da ruhsal belgeler kullanmadan ve bu tanıklayıcı yönteme ters düşen bir tutumla inceleme konusu olan halkbilim olay ya da ürününü, toplumsal ve ruh bilimsel yönleriyle incel |
625 | töre | Aktöresel niteliği belirgin geleneksel halk davranışlarının her biri. bk. gelenek, görenek, boşinanç. krş. moda. |
626 | törensel değer | Halkın törensel yönde yaratmış ya da benimsemiş olduğu ürün ve olaylara ilişkin nitelikler, bk. değer. |
627 | törensel dil | Halk törenleri sırasında kullanılan ve içlerinde birçok eskil öğelerin bulunduğu dil. krş. birörnek dil. |
628 | tuz bakısı | Ateşe atılan tuzun oluşturduğu alevlere bakılarak yapılan bakı türü. bk. bakı. |
629 | tümbireşimli dil | İçinde, birçok sözcükten oluşan tek sözcüklü tümceler bulunan dil. bk. çokbireşimli dil, bireşimli dil. krş. soyut dil. |
630 | tümlenimsel boşinanç boyutu | Boşinançların bağlı bulundukları toplum ve çağlara uygun olarak değişmelerinin tümü. bk. boşinanç boyutları, krş. genel gelenek boyutu, genel görenek boyutu. |