Yazın - XML


IDTerimAçıklama
511Garipçiler1941'de yayımlanan "Garip" adlı betikte, koşukları toplanan Orhan Veli Kanık, Melih Cevdet Anday, Oktay Rıfat üçlüsüne verilen ad. Bu ozanlar, sanatta sürüp gelen biçimciliğe, aşırı duygusallığa karşı çıkarak söyleyiş güzelliğini sanatta temel saymışlardır, bk. Cumhuriyet dönemi yazını.
512gazel1. Divan yazınında en yaygın koşuk biçimi. (5-15 koşalı olur. Birinci koşası "doğuş"u (es.t. matla) kendi arasında uyaklıdır. Öbür koşaların ikinci dizeleri doğuşla uyaklanır. Son koşada "kesmelik" (es.t.makta) ozanın adı, takma adı: bulunur. Gazelin en güzel koşasına "beyt-ül-gazel" denir. Gazellerde çok kez konu birliği bulunmaz bir tek konu işlenen gazele "yek ahenk" konu birliği olmayan gazele "yek-avaz" adı verilir. Divanlarda gazeller doğuş koşalarının son harfine göre abecesel sırayla yer alır. 2. (h.y.) Saz ozanları da, divan koşuğunun etkisiyle gazel yazmışlardır. Bilgiçlik taslamak için yazılan bu çeşit gazeller arasında başarılı olanlar pek azdır.
513gelecekçilikİtalyan ozanı Marinetti'nin 1909'da yayınladığı bildiriyle ortaya çıkan, yeni yaşamı, bu yaşamın makinelerini, başdöndürücü hızını övmek, geleneksel yazın kurallarını yıkmak amacını güden ve dadacılık, gerçek üstücülük gibi akımlara öncülük etmiş olan yazın çığırı.
514gelenekçilikSanatta geçmişin değerlerine ve geleneğine bağlı olma durumu.
515genel uyumYapıtın, yalnızca birkaç bölümünü değil, tümünü kapsayan uyum.
516genelleşmiş eğretilemebk. eğretileme VI, a.
517genellikBir sözcüğün gerçek ve değişmeceli anlamlarından birisinin daha genel olması, bk. düzdeğişmece.
518genişletmeBir konuyu, ayrıntılarını da katarak, geliştirme.
519gerçek biçemBilimsel yapıtlarda görülen, süsten uzak biçem. bk. biçem.
520gerçek duraksatışbk. duraksatış.
521gerçek özgüleyişbk. özgüleyiş a
522gerçek tümsetişbk. tümsetiş.
523gerçekçiGerçekçilik akımına bağlı yazar ya da yapıt.
524gerçekçilikDoğayı ve gerçeği olduğu gibi ya da görünüşte sanıldığı gibi, çirkinlikleri ve bayağılıklarıyle birlikte göstermek yolunu tutan ve XIX. yüzyılda başlayan sanat ve yazın akımı.
525gerçeküstücülük1924 yılında, Fransa'da Andre Breton ve arkadaşlarınca başlatılan ve duyguların, düşüncelerin us denetimiyle dizginlenmeden, her türlü sanat ve töre kaygısından uzak bir biçimde, sonsuz bir özgürlük ve kendiliğindenlik içinde dile getirilmesini öneren, Fransa dışında da türlü savunucular ve izleyiciler bulan yazın ve sanat akımı.
526gerekleyişUyak harfinden önce bir uyak harfi daha getiriş. Keremle kalem tam uyaklıdır. Kereme haremin uyak getirilmesi gerekleyiş olur. Buna pekitme (es.t. teşdit] denir.
527geriye dönüşRomanlarda, oyunlarda ya da filimlerde konunun düzgün akışını bozarak, geriye, konuyle ilgili geçmişteki bir olaya dönme.
528gevheriAşık Gevheri tarafından bulunan özel bir ezgi.
529gezi türüBir yazarın gezdiği, gördüğü yerlerden edindiği bilgileri, görgüleri, izlenimleri yansıtan yazı türü.
530girişlikbk. kaside.
531gizemcilikEreği, insanın Tanrı'ya kavuşması olan dinsel öğreti.
532gökçebilimSanat kollarında, sanat yapıtlarında güzelliği oluşturan özellikleri inceleyen bilgi dalı.
533gökçebilimciGüzeli temel bir değer olarak gören ve güzel sanatlardan anlıyan (kişi), bk. gökçebilim.
534gönül eriDış evrene değil, içe dönük (derviş, ozan).
535göreli özgüleyişbk. özgüleyiş b.
536görkemli başlangıçbk. başlangıç.
537görkemlilikYücelikle parlaklığın ve üstün söyleyişin birleşmesiyle oluşan anlatım.
538görüşmeTanınmış biriyle buluşup konuşmayı anlatan yazı.
539göstermelikKaragöz oyununda, asıl oyuna girmeden önce perdeye konulan ve oynanacak oyunu anlatan betim, resim.
540göz uyağıYalnız yazılışları benzer olan uyak. Divan koşuklarında uyak göz içindi gam - Cem, - kerem, Arap harfleriyle yazılışta benzeştikleri için, tam uyaklı sayılırdı. Karşıtı: kulak uyağı, kulak için uyak.

* Görseller ve İçerik tekif hakkına sahip olabilir