Yazın - XML


IDTerimAçıklama
1051söz düğümlenmesibk. düğümlenme.
1052söz kalabalığıKonu ile ilgili olsun olmasın, anlatımı, yerli yersiz sözlerle şişirme.
1053söz kuntluğuAnlatımın yapmacıktan, zorlamadan, akıcılığı bozan kakışıklardan, yersiz bağlaçlardan, yanlışlardan uzak ve seçkin sözcüklerden örülmüş olması.
1054söz oyunlarıAnlamla ilgisi olmayan sözcük hünerleri.
1055söz sıralanımıBir yazıda, bir bölümün önceki ve sonraki bölümlerle ilgisi. (Buna dayanılarak, o bölüme değgin kuşkular aydınlığa kavuşturulur ve bölümün gerçek biçimi ya da doğru anlamı saptanır.)
1056söz töresiYadırganacak çirkin, kaba sözler kullanmaktan sakınmak ince, seçkin sözcüklerle anlatmak yöntemi.
1057söz ustasıToplantılarda tatlı ve iyi konuşmalarıyla ün salan söz eri,
1058söz yaratma1. Yeni bir varlığı, bir kavramı anlatmaya yeter sözcük yoksa, dil kurallarına uygun bir sözcük türetip kullanarak dile zenginlik kazandırma. 2. Yeni ve nükteli düşünceleri, imgeleri o güne değin işitilmemiş tatlı bir söz örgüsüyle anlatma.
1059sözaçmazlıkBir konuyu açmak istemezmiş gibi davranıp ondan söz etme, söylediğini söylemez görünme. Ör.: "O haykırışların, o çığlıkların sözünü bile etmeyeceğim."
1060sözbilgisiDüşünceleri, duyguları, esinleri yakışır derinlikte ve düzgün biçimlerde uygun bir ses güzelliğiyle yazma kurallarını gösteren bilgi dalı. (Şu alt bölümlere ayrılır: tasarlayış, sıralama, durum ve tutum, anlatış.) bk. deyişbilgisi.
1061sözbilimSözün üstün değere erişme yollarını gösteren ya da söz sanatlarını inceleyen bilgi dalı.
1062sözcükSes dilinde belli anlamı ya da tümce kuruluşunda görevi bulunan anlatım aracı.
1063sözcük kakışmasıbk. kakışma.
1064sözcük oyunuSözcüklerin çok anlamlılığından, sesteş oluşlarından yayarlanılarak yapılan anlatım oyunları.
1065sözdeki tatbk. tatlı söz.
1066sözlü yazın1. Çağında yazıya geçirilememiş olan, tarih öncesinin değerli verileri. 2. Yazı çağında da halk arasında söylenip duran her türden sanatsal değeri olan söz. (Halk deyişleri, masalllar, atasözleri, bilmeceler, yanıtmacalar... birer sözlü yazın türüdür.)
1067su kasidesibk. kaside I, 3.
1068sunuYazarın, yapıtını birine armağan etmesi.
1069sunutBirine sunulan yapıtın üzerine yazılan armağan yazısı, bk. sunu.
1070suretKaragöz oyunundaki kişi, hayvan ve dekor resimlerine Karagözcülerce verilen ad. (Buna tasvir de denir.)
1071suriyebk. kaside I, 3. d.
1072surnameSultan düğünlerini, büyük şölenleri konu edinen divan koşuk türü.
1073süredeşçilikAynı süre içinde değişik yerlerde geçen olayları, bu olaylara bağlanmadan, birlikte anlatma yolu.
1074süresel düzenRoman, öykü, oyun ve öbür türelerde, olayların oluş sırasına göre anlatılışı.
1075süslü biçemTürlü yazın sanatlarıyla süslenmiş biçem. bk. biçem.
1076şah beyit1. Koşuğun en güzel koşası. 2. bk. karalama 2.
1077Şah MaranÇok ünlü bir halk masalı. (Baş kahramanı, yılanlar ülkesi hükümdarıdır.)
1078şakaGüldürmek amacıyla, birilerini kırmaksızın şaşırtmak ya da aldatmak için söylenen söz, koşuk. bk. takılma
1079şakalaşmaDivan ozanlarının koşuktu takılmaları. XVII. yüzyılda Şeyhülislam Yahya Efendi, Nefi için şu dörtlüğü söylüyor:/ Şimdi hayl-i sühanveran içre / Nefi manendi var mı bir şair / Sözleri Seb'a-i Muallâka'dır / İmriülkays kendidir kâfir. / Nefi de şöyle yanıtlıyor: / Bize kâfir demiş Müftî Efendi / Tutalım ben ana diyem Müselman / Varıldıkta yarın Ruz-i Ceza'ya / İkimizde çıkarız anda yalan.
1080şarkı1. Kavuştaklı bir divan koşuk biçimi. 2. Bestelenerek ırlanan bir tür: / Sevdiğim canım yolunda hake yeksan olduğum / İyddir çık naz ile seyrana kurban olduğum / Ey benim aşkında bülbül gibi nalân olduğum / İyddir çık naz ile seyrana kurban olduğum / Sen açıl gül gibi zar ile hezar olsun Nedim / Bend bend olsun ham-ı zülfün şikâr olsun Nedim / Sen salın cana yolunda hâksar olsun Nedim / İyddir çık naz ile seyrana kurban olduğum. (Nedim'in bir şarkısından ilk ve son bağlam)

* Görseller ve İçerik tekif hakkına sahip olabilir