Türkçe Deyimler - XML


IDDeyimAnlamı
1081 açtırma ağzımı“kötü bir söz söylememe fırsat verme” anlamında kullanılan bir söz.
1082 ad almak1) kendisine ad verilmek 2) ün kazanmak.
1083 ad çekmeye girmek1) kuraya tabi olmak. Örn: “Yüksek Seçim Kurulu Başkanı ve Başkan Vekili ad çekmeye girmezler.” -Anayasa. 2) sp. oyunun başlangıcında, alan seçimi, başlama atışı veya karşılama hakkı için öncelik sağlamak amacıyla kura çekmek.
1084 ad koymakadlandırmak.
1085 ad takmak1) adlandırmak. Örn: “Çadırlarının başından ayrılmayan inatçı grevcilere öteki işçiler, çadır tutan diye ad taktı.” -L. Tekin. 2) alay etmek veya övmek amacıyla lakap takmak.
1086 ad vermekadlandırmak.
1087 ad yapmakbir alanda ün kazanmak, ün almak.
1088 ada gibipek büyük (gemi).
1089 adak adamakbir dileğin gerçekleşmesi amacıyla kurban kesip yoksullara dağıtmak veya kutsal olduğuna inanılan bir güce niyette bulunmak. Örn: “Sen bana niye söylemedin? Sadaka verirdik, adak adardık.” -M. Ş. Esendal.
1090 adalet dağıtmakkanunların saydığı hakları sahiplerine vermek.
1091 adam beğenmemekherkesi değersiz görmek.
1092 adam değilim“herhangi bir durumun gerçekleşmemesi durumunda, kendisinin insan sayılamayacağı” anlamında kullanılan bir söz.
1093 adam gibi1) terbiyeli, akıllı uslu 2) adamlığa, insanlığa yaraşır yolda 3) iyice.
1094 adam içine çıkmaktopluluğa karışmak, insanların bulunduğu yerlere gitmek, eşe dosta gitmek.
1095 adam içine karışmakbir topluluğa girmek, kendisine değer verilir olmak.
1096 adam kullanmak1) birini çalıştırmasını bilmek 2) birini kendi çıkarına alet etmek.
1097 adam olana çok bilelayık olmadığı, hak etmediği hâlde kişinin beklentisi daha fazla olduğu durumlarda kullanılan bir söz.
1098 adam sen de!bir işin önemsenmediğini anlatmak için söylenen bir söz.
1099 adam sırasına geçmek (girmek)daha önce toplumda önemli bir yeri veya özel bir değeri yokken artık kendisine önem ve değer verilmek. Örn: “Bize yol aç, erkân göster yollar aç bize de, biz de adam sırasına girelim.” -K. Korcan.
1100 adama benzemek (dönmek)1) giyim kuşamıyla, davranışlarıyla insana yakışır bir biçim almak. Örn: “Bak gördün mü, isteyince adama dönüyorsun.” -E. Işınsu. 2) beğenilir duruma gelmek. Örn: Şimdiki belediye başkanı sayesinde şehir adama benzedi.
1101 adamına göre1) kişiler arasında ayrıcalık gözeterek 2) herkesin yeteneğine uygun olarak.
1102 a’dan z’ye (kadar)baştan aşağı, tamamen, tamamıyla, bütünüyle. Örn: Evini a'dan z'ye değiştirdi.
1103 aday göstermekbir iş veya bir görev için birini aday olarak belirlemek, namzet göstermek. Örn: “Siyasi parti grupları Başkanlık için aday gösteremezler.” -Anayasa.
1104 adaylığını koymakbir iş veya göreve seçilmek için kendini ileri sürmek. Örn: “Bankacılardan birkaçının kurgularıyla belediye başkanlığına adaylığını koymuştu.” -M. Ş. Esendal.
1105 âdembaba gibiparasız pulsuz, perişan, zavallı.
1106 âdembabaya dönmekmalını mülkünü kaybetmek.
1107 âdet görmekkadın aybaşı olmak.
1108 âdet olduğu üzerealışıldığı gibi.
1109 âdet yerini bulsun diye“gerekli görüldüğü için değil, yalnız alışılmış olduğu için” anlamında kullanılan bir söz.
1110 adı (bile) olmamakdeğeri olmamak. Örn: Bir baş soğanın da adı mı olurmuş?

* Görseller ve İçerik tekif hakkına sahip olabilir