Türkçe Deyimler - XML


IDDeyimAnlamı
2791 canına okumak tkz. berbat ve perişan etmek. Örn: “Sabaha kadar canına okur, gün ağardı mı zavallıyı ter içinde perperişan bırakır gider.” -E. Şafak.
2792 canına susamakölmek istemek. Örn: “Canına susamış kim varsa bir adım yaklaşsın.” -N. F. Kısakürek.
2793 canına tak demek (etmek)dayanamaz duruma gelmek, sabrı kalmamak. Örn: “Kimsesizlik bu sefer tak dedi artık canıma.” -M. A. Ersoy.
2794 canına tükürdüğümün (üfürdüğümün) argo kızgınlık ve öfke belirten bir söz.
2795 canına yandığım (yandığımın) argo sevgi, hayranlık, öfke vb. duygular anlatan bir söz. Örn: “Hep böyle canına yandığımın, hep geç kalırım, hep treni kaçırırım.” -N. Hikmet.
2796 canına yetmekkatlanamayacak duruma gelmek, bezmek, bıkmak. Örn: “Vatan hasreti artık canına yetmiş.” -A. Kabaklı.
2797 canından bezmek (bıkmak veya usanmak)ölümü göze alacak kadar sıkıntı içinde olmak. Örn: “Artık doğrusu bendeniz canımdan bıktım.” -M. Ş. Esendal.
2798 canından geçmekölmek için hazır olmak. Örn: “Millet her ne zaman isterse uğrunda canımdan geçmeye hazırım.” -H. C. Yalçın.
2799 canını (bir yere) dar atmakbir tehlikeden güçlükle kurtularak bir yere sığınmak.
2800 canını almak1) öldürmek. Örn: “Ya hemen canını almaz da sana işkence edersem?” -N. F. Kısakürek. 2) canını verdirecek kadar memnun etmek 3) sıkıntıya sokmak. Örn: “İşi o makamdan o makama sora sora dolaşır, parasını almaz ama iş sahibinin canını alır.” -B. Felek.
2801 canını bağışlamaköldürülmesi gerekirken vazgeçmek.
2802 canını burnundan getirmekçok yormak, fazla çalıştırmak. Örn: “Bize soluk aldırmaz, canımızı burnumuzdan getirir.” -Y. Kemal.
2803 canını cehenneme göndermek (yollamak) argo öldürmek. Örn: “Elim değmişken, elmas kılıcımla canını cehenneme yollayayım.” -T. Oflazoğlu.
2804 canını çıkarmakhırpalamak, çok yormak, yıpratmak.
2805 canını dişine almak (takmak)1) her tehlikeyi göze alarak işe girişmek. Örn: “Öyleyse niye uğraşıyoruz, canımızı dişimize takmışız, sen, ben, Ali, Yel Musa?” -Y. Kemal. 2) bütün gücünü harcayarak yapmak.
2806 canını sıkmaksözlerle veya davranışlarla kişinin neşesini kaçırmak, huzurunu bozmak. Örn: “Serbestçe birisi olursa sizin canınızı sıkar.” -Ö. Seyfettin.
2807 canını sokakta bulmaksağlığı korumak gerektiğini anlatan bir söz. Örn: Canımı sokakta mı buldum? Elbette biraz dinleneceğim.
2808 canını vermek1) kendini feda etmek. Örn: “En küçük sevgi sözüne canımızı verecek hâle geliriz.” -S. F. Abasıyanık. 2) hiçbir şey esirgememek 3) bir şeye çok düşkün olmak, çok sevmek. Örn: O, kitap için canını verir.
2809 canını yakmak1) acı verecek bir biçimde cezalandırmak. Örn: “Eskiden uzun seneler askerî rüştiyelerde hocalık etmiş olan bu adam, kim bilir ne kadar çocuğun canını yakmıştı.” -R. N. Güntekin. 2) bir kimseyi, çok sıkıntı ve zarara sokmak. Örn: “Ne derse desin, gözü b
2810 canının derdine düşmekcanından başka bir şey düşünemeyecek kadar sıkıntıda olmak.
2811 canının derdine düşmekölüm korkusuna kapılmak.
2812 canının içine sokacağı gelmekçok hoşlanmak, çok sevmek.
2813 cankulağı ile dinlemekçok dikkatli dinlemek. Örn: “Atölyede duyduğum kelimeleri, cümleleri cankulağı ile dinliyor, bunları aynen Fransızlar gibi kullanmak için can atıyordum.” -B. R. Eyuboğlu.
2814 cansız düşmekhastalık veya yorgunluk yüzünden bitkin bir duruma gelmek.
2815 cart (zırt) kaba kâğıt argo yüksekten atana veya çalımlı bir tavır takınana karşı “senin bu tavrına değer veren var sanki” anlamında kullanılan bir söz.
2816 cart cart ötmekçok konuşmak. Örn: “Öldürecek adam öldüreceğim diye cart cart ötmez, sıkı ise gelir öldürür.” -H. Taner.
2817 cart curt etmekgöz korkutmak veya övünmek amacıyla abartılı konuşmak. Örn: “Cart curt etmesine bakma, korkaktır.” -S. F. Abasıyanık.
2818 cartayı çekmek argo ölmek. Örn: “Yarın cartayı çektim mi, kefensiz mefensiz it ölüsü gibi meydanda kalacak leşim.” -O. Kemal.
2819 cascavlak (ortada) kalmakbütün imkânları elinden alınmak. Örn: “Bütün paran yok olur gider, cascavlak ortada kalırsın.” -H. Topuz.
2820 cavlağı çekmek argo ölmek. Örn: “Ne olacak a canım, hepimiz de ya bir kaza neticesinde veyahut kazasız olarak cavlağı çekeceğiz.” -Halikarnas Balıkçısı.

* Görseller ve İçerik tekif hakkına sahip olabilir