| 421 | deniz mühendisliği okulu | Deniz subayı yetiştirmek üzere 1773'te İstanbul'da açılan okul. |
| 422 | denk | 4,875 gram ağırlığındaki miskal'in dörtte birine denk olan eski bir ağırlık ölçüsü. |
| 423 | derbent | 1. Uç boylarında bulunan küçük kale. 2. Dağ geçitlerinde kurulan karakol ya da karakol binası. 3. İki dağ arasındaki geçit yeri, boğaz. |
| 424 | derbent ağası | Derbenti koruyan, gözeten derbentçilerin komutanı. |
| 425 | derbentçi | Derbenti koruyan gözetçi, karakol askeri. |
| 426 | derebeyi | 1. Topraklarını derebeylik düzenine göre yöneten kimse. 2. Osmanlılarda önceleri devlet memuru iken sonraları kendi başına buyruk kesilerek XVII. yüzyıl sonlarından bu yana Anadolu'da devlet gücüne karşı gelen ailelere verilen ad. |
| 427 | derebeylik | Özellikle batı Avrupa'da toprağı ve üzerinde yaşayan köylüleri tek bir kimsenin malı sayan Orta Çağ siyasal düzeni. |
| 428 | ders vekili | Öğretimin şeyhülislamca yapılması koşul tutulan Beyazıt medresesinde, bu görevi vekil olarak yerine getiren ünlü müderrislere verilen san. |
| 429 | dersiam | Osmanlılarda, özel bir sınavla dersiâmlık aşamasını kazanmış hocalarca camilerde medrese öğrencilerine ve başka dinleyicilere verilen ders. |
| 430 | dersiâmlık | Medresede ders veren müderrislerin özel bir sınavdan geçerek kazandıkları bir san. |
| 431 | despot | 1. Bir ülkeyi zora ve baskıya dayanarak yöneten kişi. 2. Rum ortodokslarının dinsel başkanları (metropolit karşılığı). |
| 432 | deste | 1. İçinde 10 tane yerli altın yaprağı bulunan paket. 2. İçinde 20 tane Avrupa altın yaprağı bulunan paket. |
| 433 | deveci ortaları | Görevleri savaşta siper işlerinde çalışmak, sefere gidiş ve dönüşte yeniçeri ağasının develerinin yük işleriyle uğraşmak olan, yeniçeri cemaat ortalarından sürekli olarak 1-5. ortalar ile zaman zaman değişen öteki ortalara verilen ad. |
| 434 | devlet borçları | 1. Devletin içerden ve dışardan almış olduğu borçlar. 2. Osmanlılarda 1854'ten beri sık sık yabancı ülkelerden alınan borçların tümü. |
| 435 | devlet gömüsü | Devlet malı, parası ya da bunların saklandığı yer. |
| 436 | devletlerbirliği | Küçük devletlerin bağlaşmaları ile oluşan büyük devlet: Germanya Devletlerbirliği. |
| 437 | devriye | Osmanlılarda bilginler (ilmiye) sınıfından olan kimselere verilen aşama. |
| 438 | devriye kadıları | Bağdat, Antep, Basra, Erzurum, Maraş, Trablusgarp, Beyrut, Rusçuk, Sivas, Adana, Çankırı kadılarına verilen san. |
| 439 | devşirme | 1. Yeniçeri ocağının acemi oğlan gereksemesini karşılamak üzere Hıristiyan uyruklardan alınan çocuklar. 2. Bu çocukların alınması eylemi. |
| 440 | devşirme ağası | Acemi oğlan adaylarını devşirmek üzere devşirme emininden başka yeniçeri ağasınca görevlendirilen ocak ağalarından biri. |
| 441 | devşirme emini | Devşirmeye gönderilmek üzere yeniçeri ocağından seçilen subay. |
| 442 | devşirme fermanı | Devşirme toplanması için çıkarılarak devşirme görevlisinin eline verilen ve alınacak oğlan çocuklarının sayısını her bölgenin ilçelerine göre saptayan padişah buyruğu. |
| 443 | devşirme kanunu | Devşirmelerin toplanması kurallarını saptayan özel yasa. |
| 444 | devşirme memuru | bk. devşirme ağası. |
| 445 | devşirme sürüsü | Toplanan devşirme çocuklardan İstanbul'a getirilirken düzenlenen genellikle 100-200 kişilik topluluklardan her biri. |
| 446 | dış eleştiri | Tarihsel kaynakların eleştirilmesinde belgeyi dış belirtilerine göre değerlendirme yöntemi. |
| 447 | dışağaları | Sadrazamın buyruğundaki kapı halkının bir takımına verilen ad: silahtar ağa, çuhadar ağa, selam ağası, anahtar ağası, mühürdar ağa, kapıcılar kethüdası, ahır beyi, kiler ağası, buhurdan ağası, delibaşı, kavasbaşı, kürkçübaşı, saraçbaşı, Tüfekçibaşı, başsi |
| 448 | dışhazine | Osmanlı devletinde olağan ve sürekli gelir ve giderlerin işlem gördüğü hazine, bk. devlet hazinesi. |
| 449 | dışsaray | Eskiden, sarayın dışında yer alan ve sarayla ilgili bir takım görevlilerin bulunduğu yapılar. |
| 450 | dikilitaş | Dikine yerleştirilmiş, tek parça taştan yapılmış anıt. |