Türk Dünyası Gramer Terimleri Kılavuzu - XML
Türk Dünyası Gramer terimleri ile ilgili bilgileri burada bulabilirsiniz


IDTerimAçıklama
151eş anlamlıbk. anlamdaş
152eş sesliAzerbaycan Türkçesi: omonim Türkmen Türkçesi: omonim Gagauz Türkçesi: omonim Özbek Türkçesi: omonim ~şakldöş Uygur Türkçesi: şakildóş söz Tatar Türkçesi: omonim ~ awazdaş süz Başkurt Türkçesi: omonimKmk: omonim Krç.-Malk.: omonim Nogay Türkçesi: omonim Kazak Türkçesi: omonim Kırgız Türkçesi: omonim Alt:: omonim ~ aydıları tüňey, t'e uçurı başka söstör Hakas Türkçesi: omonim Tuva Türkçesi: omonim Şor Türkçesi: omonim Rusça: omonim
153eşitlik ekiAzerbaycan Türkçesi: bänzätmä goşması Türkmen Türkçesi: ekvativ goşulması Gagauz Türkçesi:ekvativ afiksi ~ benzeşmä afiksi Özbek Türkçesi: oxşatiş qoşimçasi Uygur Türkçesi: tänläştürmäkeliş qoşumçisi Tatar Türkçesi: oxşaşlandıru quşımçası ~ çağıştıru quşımçası Başkurt Türkçesi: ekvativ affiksi ~ oqşaşlıq yalğawı Kmk: *teňleşdiriwçü koşumça Krç.-Malk.: teňleşdiriw affiks ~ uşatıw affiks Nogay Türkçesi: teňlestîrüw kosımşası Kazak Türkçesi: ekvativ jurnak Kırgız Türkçesi: salıştıruu müçösü ~ ekvativ afiksi Alt:: tüňdeştirükojulta Hakas Türkçesi: tööylezîs hozımı Şor Türkçesi: oşkaşlık affiksi Rusça: ekvativnıyaffiks ~ affiks upodobleniya ~
154eşitlik ~ ekvatifAzerbaycan Türkçesi: bänzätmä Tkm.-: ekvativ Gagauz Türkçesi: ekvativ Özbek Türkçesi: oxşaşlik ~ ekvativ Uygur Türkçesi: oxşatma-tänläştürmä Tatar Türkçesi: ekvativ ~ täňgällekBaşkurt Türkçesi: ekvativ ~ oqşaşlıq Kmk: ekvativ ~ teňleşdiriw Krç.-Malk.: teňleşdirivv Nogay Türkçesi: tenlestîriiw ~ ekvativ Kazak Türkçesi: ekvativ Kırgız Türkçesi: salıştıruu - teňdeştirüü Alt:: tüňdeştirü Hakas Türkçesi: töylengenî ~ tiňnelgenî Tuva Türkçesi: teňnelge Şor Türkçesi: *oşkaşlık ~ ekvetiv ~ teňneştirgeni Rusça: ekvativ
155eşitlik hâli ~ ekvatif hâliAzerbaycan Türkçesi: ekvativ Gagauz Türkçesi: ekvativ forması Özbek Türkçesi: *oxşatiş kelişigi Uygur Türkçesi: oxsatma vä tänlästürmä keliş Tatar Türkçesi: ekvativ kileşe ~çağıştıra kileşe Başkurt Türkçesi: ekvativ kileş Kmk: *tenleşdiriw padej - ekvativ padejKrç.-Malk.: tenlesdiriw forma Nogay Türkçesi: tenlestîriiw kelîs Kazak Türkçesi: ekvativ septikKırgız Türkçesi: salıştıruu cöndömösü Alt:: tündeştirü kubultkış Hakas Türkçesi: tööylezîshubulthızı Rusça: ekvativnıy padej
156etimolojiAzerbaycan Türkçesi: etimologiya Türkmen Türkçesi: etimologiya Gagauz Türkçesi: etimologiyaÖzbek Türkçesi: etimologiya Uygur Türkçesi: etimologiyä Tatar Türkçesi: etimologiya Başkurt Türkçesi: etimologiyaKmk: etimologiya Krç.-Malk.: etimologiya Nogay Türkçesi: etimologiya Kazak Türkçesi: etimologiya Kırgız Türkçesi: etimologiya Alt:: etimologiya Hakas Türkçesi: etimologiya Tuva Türkçesi: etimologiya Şor Türkçesi: etimologiya Rus,: etimologiya
157ettirgen çatıAzerbaycan Türkçesi: icbar növ Türkmen Türkçesi: iişligiň yükletme derecesi Gagauz Türkçesi:zorlamak zalogu Özbek Türkçesi: orttirma nisbat Uygur Türkçesi: mäcburiy däricä Tat: yökletüyünäleşe Başkurt Türkçesi: yökmatew yünäleşe Kmk: yükletiw daraca Krç.-Malk.:katlawçu (katlamwcu) ayırma Nogay Türkçesi: tapsiruw zalog Kazak Türkçesi: özgelik etisKırgız Türkçesi: buyruk mamile Alt:: alban zalog Hakas Türkçesi: küsteg zalogı Tuva Türkçesi: polduruuşkun zalogu Şor Türkçesi: *ettirgen zalog ~ *glagoldrn ettirgen formazıRusça: ponuditelnıy zalog
158ettirgen ~ faktitifAzerbaycan Türkçesi: icbar Türkmen Türkçesi: yükletme Gagauz Türkçesi: kauzativ (işlii) ~zorlamak (işlii) Özbek Türkçesi: örttirma - kauzativ Uygur Türkçesi: mäcburiy Tatar Türkçesi: faktitiv ~yöklätü Başkurt Türkçesi: faktitiv ~ kauzativ ~ yökmätew Kmk: kauzativ Krç.-Malk.:katlanıwçu ayırma ~ kawzativ Nogay Türkçesi: faktitiv ~ kauzativ ~ tapşıruw Kazak Türkçesi: faktitiv ~ kauzativ Kırgız Türkçesi: buyruk ~ faktitiv ~ kauzativ Alt:: kauzativ Hakas Türkçesi: küsteg Tuva Türkçesi: polduruuşkun Şor Türkçesi: *ettirgen ~ küşteg Rusça: faktitiv ~kauzativ
159ettirgenlik eki ~ faktitif ekiAzerbaycan Türkçesi: icbar fe'lin şäkilçisi Türkmen Türkçesi: yükletmederecääniň goşulması Gagauz Türkçesi: zorlamak zalogun afiksi Özbek Türkçesi: orttirma nisbatqoşimçasi Uygur Türkçesi: mäcburiy däricä qoşumçisi Tatar Türkçesi: yöklätü yünälesequşımçası Başkurt Türkçesi: yökmätew yünäleşeneň yalğawı Kmk: yükletiw daracanıkoşumçası Krç.-Malk.: katlawçu (katlamwcu) ayırmam affiksi (calgawu)Nogay Türkçesi: tapsiruw zalogtıň kosımşası Kazak Türkçesi: özgelik etis jurnagı ~ özgelik etiskosımşası Kırgız Türkçesi: buyruk mamile müçösü Alt:: alban zalogtıň kojultazıHakas Türkçesi: küsteg zalogtıň hozımı Tuva Türkçesi: polduruuşkun zalogunuň ko'jumaa Şor Türkçesi: *ettirgen zalogtın affısi Rusça: kauzativnıy affiks ~ affiks ponuditelnogo zaloga
160faktitifbk. ettirgen
161faktitif ekibk. ettirgenlik eki
162fiilAzerbaycan Türkçesi: fe'l Türkmen Türkçesi: iişlik Gagauz Türkçesi: işlik Özbek Türkçesi: fe'l Uygur Türkçesi: peil Tat:fiğıl' Başkurt Türkçesi: qılım Kmk: glagol ~ işlik Krç.-Malk.: etim Nogay Türkçesi: glagolKazak Türkçesi: etistik Kırgız Türkçesi: etiş Alt: glagol Hakas Türkçesi: glagol Tuva Türkçesi: kılıg sözü Şor Türkçesi: glagol Rusça: glagol
163fiil cümlesiAzerbaycan Türkçesi: fe'li xäbär Türkmen Türkçesi: iişlik sözlemi Gagauz Türkçesi: işlikli predikatlıcümlä Özbek Türkçesi: fe'l kesimli gap Uygur Türkçesi: (B.Uyg.) peil-xävär cümlä ~ (D.Uyg.)xäviri peildin bolğan cümlä Tat: fiğıl' xäbärle cömlä Başkurt Türkçesi: xäbär qılımlihöyläm Kmk: glagolnu kömekligi bulan etilgen skazuyemoyeli cumla Krç.-Malk.: etim haparçısı bolgan ay tim Nogay Türkçesi: glagol man aytılgan habarlawışlıyıyma Kazak Türkçesi: etistik bayandawıştı söylem Kırgız Türkçesi: etiştik bayandooçtuu süylömAlt:: glagol aydılaaçılu ermek Hakas Türkçesi: glagolnaň pîldîrîlgen söyleeçîlîgpredlojeniye Tuva Türkçesi: kılıg söstüg sölekçilig tomak Şor Türkçesi: *glagol aytkı söstügerbek ~ *glagol erbegi Rusça: predlojeniye s glagolmm skazuyemım
164fiil çatısıAzerbaycan Türkçesi: fe'lin növü Türkmen Türkçesi: iişlik dereceleri Gagauz Türkçesi: işliklerinzalogları Özbek Türkçesi: fe'l nisbati ~ fe'l darajasi Uygur Türkçesi: peil däricisi Tatar Türkçesi: fiğıl'nenyünäleşe Başkurt Türkçesi: qılımdıň yünäleşe Kmk: işlikni daracası Krç.-Malk.: etimniayırması Nogay Türkçesi: glagoldıň zalogı Kazak Türkçesi: etistiktin etis forması ~ etis Kırgız Türkçesi: etiştin mamilesi Alt:: glagoldıň zalogı Hakas Türkçesi: glagolnıň zalogtarı Tuva Türkçesi: kılıgsözünüň zalogu Şor Türkçesi: *glagoldıň zalogı Rusça: zalog glagola
165fiil çekim ekiAzerbaycan Türkçesi: täsriflänän fe'l şäkilçiläri Türkmen Türkçesi: iişligiň yöňkemegoşulması Gagauz Türkçesi: işliklerin diişilmäk afiksleri Özbek Türkçesi: fe'lnin tuslovçiqoşimçasi Uygur Türkçesi: peilnin tüsliniş qoşumçisi Tatar Türkçesi: fiğıl' törlandergeç quşımçaBaşkurt Türkçesi: zat yalğawi Kmk: işlikni türleniw koşumçası Krç.-Malk.: etimnicegiliw affiksi (calgawu) ~ etimni betlew affiksi (calgawu) Nogay Türkçesi: glagoldıňtürlenüw koşımşası Kazak Türkçesi: jiktik jalgaw Kırgız Türkçesi: etiştin caktalış müçösü Alt::glagoldın t'üzün kojultazı Hakas Türkçesi: glagolnı sırayca hubuldırçathan hozım Tuva Türkçesi: kılıg sözünüň öskertilge ko'jumaa Şor Türkçesi: glagoldın eelerbe sabıçatkannarı ~glagoldın eelerbe sabılçatkanı Rusça: affiks spryajeniya glagola
166fiil çekimiAzerbaycan Türkçesi: fe'lin täsriflänmäsi Türkmen Türkçesi: iişlik yöňkemeleri Gagauz Türkçesi:işliklerin düşmesi Özbek Türkçesi: fe'lnin tuslanişi Uygur Türkçesi: peilnin tüslinişi Tatar Türkçesi: fiğıl'nen törlaneşe ~ fiğıl' törlaneşe Başkurt Türkçesi: qılımdıň zat menän üzgäreweKmk: işlikni türleniwü Krç.-Malk.: etimni cegiliwü ~ etimni betlede türleniwü Nogay Türkçesi: glagoldıň özlîk pen türlenüvvî Kazak Türkçesi: etistiktin jiktelüwi Kırgız Türkçesi: etiştincaktalışı Alt:: glagoldıň t'üzünderle kubuları Hakas Türkçesi: glagolnıň sıraycahubulızı Tuva Türkçesi: kılıg sözünün öskertilgezi Şor Türkçesi: glagoldın eelerbe sabılca tkanı Rusça: spryajeniye glagola
167fiil gövdesi ~ fiil tabanıAzerbaycan Türkçesi: fe'lin başlangıc forması ~ fe'l äsasıTürkmen Türkçesi: yasama iişlik Gagauz Türkçesi: işlik temeli Özbek Türkçesi: fe'l negizi ~ yasama fe'l Uygur Türkçesi: (B.Uyg.) peilniň asasi ~ (D.Uyg.) peil öziki Tatar Türkçesi: fiğıl'neň nigeze ~ fiğıl'nigeze Başkurt Türkçesi: qılım nigeze Kmk: işlikni tübü Krç.-Malk.: etimni tamalıkuralgan etim Nogay Türkçesi: glagoldıň negîzî ~ yasalma glagol Kazak Türkçesi: etistiktiň negizi ~ tuwındı etistik Kırgız Türkçesi: etiştin negizi ~ tuundu etiş Alt:: glagoldıň tözögözi ~ bütkeň glagol Hakas Türkçesi: glagolnıň öönî ~ pütkeň glagol Tuva Türkçesi: kılıg sözünüň tözü Şor Türkçesi: glagoldıňöönü ~ *püdürülgen glagol Rusça: glagolnaya osnova ~ proizvodnıy glagol
168fiil köküAzerbaycan Türkçesi: fe'l kökü ~ fe'lin kökü Türkmen Türkçesi: iişlik köki Gagauz Türkçesi: işlikkökü Özbek Türkçesi: fe'l ozagi Uygur Türkçesi: (B.Uyg.) peil tomuri ~ (D.Uyg.) peil yiltiziTatar Türkçesi: figıl'neň tamırı ~ fiğıl' tamırı Başkurt Türkçesi: qılım tamırı Kmk: işlikni (glagolnu)tamuru Krç.-Malk.: etimni tamırı Nogay Türkçesi: glagoldın tamırı Kazak Türkçesi: etistiktintübiri Kırgız Türkçesi: etiştin uňgusu Alt:: glagol tazılı Hakas Türkçesi: glagolnm töstîgî Tuva Türkçesi: kılıg sözünüň tazılı Şor Türkçesi: *glagol tazılı Rusça: glagolnıy koren
169fiil tabanıbk. fiilgövdesi
170fiilden fiil yapım ekiAzerbaycan Türkçesi: fe'ldän fe'l düzäldän şäkilçi Türkmen Türkçesi: iişlikdeniişlik yasaycı affiks ~ iişlikden iişlik yasaycı goşulma Gagauz Türkçesi: işliktän işlik yapan afiksi Özbek Türkçesi: fe'ldan fe'l yasovçi qoşimça Uygur Türkçesi: peildin peil yasiğuçiqoşumçä Tatar Türkçesi: fiğıl'dän fiğıl' yasawçı quşımça Başkurt Türkçesi: qılımdan qılım yahawyalğawı Kmk: glagoldan glagol etegen koşumça Krç.-Malk.: etimden etimkuragan affiks (calgaw) Nogay Türkçesi: glagoldan glagol yasagan kosımşa Kazak Türkçesi: etistikten etistik tuwdıratın jurnak Kırgız Türkçesi: etişten etiş casoo müçösü Alt::glagoldon glagol büdüreeçi kojulta Hakas Türkçesi: glagoldan glagol püdîrçetkeň hozım Tuva Türkçesi: kılıg sözünden kılıg sözü ço'gaadır ko'jumak Şor Türkçesi: *glagoldaň glagol şıgarçatkan affiks Rusça: affiks, obrazuyuşçiy glagol ot glagola
171fiilden isim yapım ekiAzerbaycan Türkçesi: fe'ldän isim düzäldän şäkilçi Türkmen Türkçesi: iişlikden isim yasaycı affiks ~ iişlikden isim yasaycı goşulma Gagauz Türkçesi: işliktänadlık yapan afiksi Özbek Türkçesi: fe'ldan ót yasóvçi qoşimça Uygur Türkçesi: peildin isimyasiğuçi qoşumçä Tatar Türkçesi: fiğıl'dän isem yasawçi quşimça Başkurt Türkçesi: qılımdan isemyahaw yalğawi Kmk: işlikden atlık etegen koşumca Krç.-Malk.: etimden atkuragan affiks (calgaw) Nogay Türkçesi: glagoldan at yasagan kosımşa Kazak Türkçesi: eristikten esim tuwdıratın jurnak Kırgız Türkçesi: etişten atooç casoo müçösü Alt:: glagoldon adılu sös büdüreeçi kojulta Hakas Türkçesi: glagoldaň adalgıs (nime adı) püdîrçetkeň hozım Tuva Türkçesi: kılıg sözünden at sözü ço'gaadır ko'jumak Şor Türkçesi: glagoldaň nebelik söz şıgarçatkan affiks Rusça: affiks, obrazuyuşçiy imya ot glagola
172fiilden türeme fiilAzerbaycan Türkçesi: fe'ldän töräyän fe'l Türkmen Türkçesi: iişlikden yasalaniişlik Gagauz Türkçesi: işliktän işlik Özbek Türkçesi: fe'ldan yasalgan fe'l Uygur Türkçesi: peildin bolğanyasalma peil Tatar Türkçesi: fiğıl'dän yasalğan fiğıl' Başkurt Türkçesi: qılımdan qılım yahalıwKmk: glagoldan etilgen glagol Krç.-Malk.: etimden kuralgan etim Nogay Türkçesi: glagoldan yasalgan glagol Kazak Türkçesi: etistik negizdi tuwındı etistik Kırgız Türkçesi: etiştentuundu etiş Alt:: glagoldoň bütkeň glagol Hakas Türkçesi: glagoldaň pütkeň glagolTuva Türkçesi: kılıg sözünden uktalgan kılıg sözü Şor Türkçesi: *glagoldan püdürülgen glagolRusça: proizvodnıy ot glagola glagol
173fiilden türeme isimAzerbaycan Türkçesi: fe'ldän töräyän isim Türkmen Türkçesi: iişlikden yasalanisim Gagauz Türkçesi: işliktän adlık Özbek Türkçesi: fe'ldan yazalgan ót Uygur Türkçesi: peildin bolğanyasalma isim Tatar Türkçesi: fiğıl'dän yasalğan isem Başkurt Türkçesi: qılımdan isem yahahwKmk: işlikden etilgen at Krç.-Malk.: etimden kuralgan at Nogay Türkçesi: glagoldanyasalgan atKazak Türkçesi: etistik negizdi tuwındı esim Kırgız Türkçesi: etişten tuundu atooç Alt:: glagoldoň bütkeň adalgıç Hakas Türkçesi: glagoldan pütkeň adalgıs (nimeler adı)Tuva Türkçesi: kılıg sözünden uktalgan at sözü Şor Türkçesi: *glagoldan püdürülgen üt söziRusça: proizvodnoye ot glagola imya
174fonembk. sesbirimi
175fonetikbk. sesbilgisi
176fonolojibk. sesbilimi
177geçişliAzerbaycan Türkçesi: täsirli Türkmen Türkçesi: geçiryään Gagauz Türkçesi: geçar (işlik) Özbek Türkçesi: otimliUygur Türkçesi: ötümlük Tatar Türkçesi: küçemle Başkurt Türkçesi: küsemle Kmk: göçüm Krç.-Malk.:köçüwçü Nogay Türkçesi: köşpelî Kazak Türkçesi: sabaktı Kırgız Türkçesi: ötmö Alt:: köçör Hakas Türkçesi: közîrîstîg Tuva Türkçesi: şilçilgelig Şor Türkçesi: *kejer Rusça: perehodnıy
178geçişli fiilAzerbaycan Türkçesi: täsirli fe'l Türkmen Türkçesi: geçiryään iişlik Gagauz Türkçesi: geçar işlikÖzbek Türkçesi: otimli fe'l Uygur Türkçesi: ötümlük peil Tatar Türkçesi: küçemle fiğıl' Başkurt Türkçesi: küsemleqılım Kmk: göçüm işlik Krç.-Malk.: köçüwçü etim Nogay Türkçesi: köşpelî glagolKazak Türkçesi: sabaktı etistik Kırgız Türkçesi: ötmö etiş Alt:: köçör glagol Hakas Türkçesi: közîrîstîgglagol Tuva Türkçesi: şilçilgelig kılıg sözü Şor Türkçesi: kejer glagol Rusça: perehodnıyglagol
179geçişsizAzerbaycan Türkçesi: täsirsiz Türkmen Türkçesi: geçirmeyään Gagauz Türkçesi: geçmäz (işlik) Özbek Türkçesi: otimsiz Uygur Türkçesi: ötümsiz Tatar Türkçesi: küçemsez Başkurt Türkçesi: küzemhez Kmk: kalımKrç.-Malk.: köçmevvçü Nogay Türkçesi: köşpesîz Kazak Türkçesi: salt Kırgız Türkçesi: ötpös Alt::köçpös Hakas Türkçesi: közîrîlbinçetkeň ~ közîrîs çoh Tuva Türkçesi: şilçilge çok Şor Türkçesi: *keşpes Rusça: neperehodnıy
180geçişsiz fiilAzerbaycan Türkçesi: täsirsiz fe'l Türkmen Türkçesi: geçirmeyään iişlik Gagauz Türkçesi: geçmäzişlik Özbek Türkçesi: otimsiz fe'l Uygur Türkçesi: ötümsiz peil Tatar Türkçesi: küçemsez fiğıl' Başkurt Türkçesi: küsemhez qılım Kmk: kalım işlik Krç.-Malk.: köçrnewçü etim Nogay Türkçesi: köşpesîz glagol Kazak Türkçesi: salt etistik Kırgız Türkçesi: ötpös etiş Alt:: köçpös glagolHakas Türkçesi: közîrîlbinçetkeň glagol ~ közîrîs çoh glagol Tuva Türkçesi: şilçilge çok kılıg sözü Şor Türkçesi: keşpes glagol Rusça: neperehodnıy glagol

* Görseller ve İçerik tekif hakkına sahip olabilir