1021 | diplik | Araba sandığının arka kapağı. (Ortayazı *Senirkent -Isparta) |
1022 | direcen | (I) Araba sandığının yan kanatlarının dayandığı demirler. (Ortayazı *Senirkent -Isparta)(II) [direncek] 1. Hayvana odun yükleme sırasında, yükün yıkılmamasını sağlamak amacıyla, çatal ucu ipe geçirilen destek deynek. (Beyceli *Fatsa -Ordu) 2. Kağnının baş kısmını yukarıda tutmaya yarayan ağaç destek. (Hacılar *Güdül -Ankara) [direncek] : (Garibçe *Güdül -Ankara) |
1023 | direğen | Araba sövelerini sağlamlaştıran demir. (Dereyalak, inönü -Eskişehir) |
1024 | direk | Çadır kurmakta kullanılan iki buçuk metre uzunluğu 8 cm. genişliği olan yontulmuş düz ağaç. (Saçıkara *İslahiye -Gaziantep) |
1025 | direkçanağı | Çadır bezinin yırtılmaması için çadır orta direğinin başına geçirilen ortası çukur, dikdörtgen biçiminde tahta parçası. (Saçıkaralı ve Sarıkeçili -Adana) |
1026 | direkkayıtı | Pencere çerçevesinin ortası. (*Aksaray -Niğde) |
1027 | direktaşı | Saat çarklarındaki direkleri bileme taşı. (-Bursa) |
1028 | direme | Bir kilim türü. (Kızılca *Bor -Niğde) |
1029 | diren | bk. dirgen -2 |
1030 | direncek | bk. direcen |
1031 | direniş | Bıçak deliklerini genişletmekte kullanılan çelik aygıt. (*Senirkent Isparta.) |
1032 | direzi | Tezgâhtaki iplerin tümü. (Senirköyü *Sincanlı -Afyonkarahisar Ağıl *Eğridir, *Yalvaç, Gönen -Isparta *Bor -Niğde Köselerli *Tarsus -İçel) |
1033 | direziçubuğu | Direzinin ucuna takılan ince uzun demir. (Beyköy *Şarkikaraağaç -Isparta) |
1034 | dirgen | [demirdirgen, diren] 1. öküzleri yürümeleri için dürtmekte kullanılan ucu çivili deynek. (Çağaköyü, Afşar *Güdül -Ankara) 2. Harmanda ekini, sapları toparlayan, aktaran demir ya da ağaç, ağzı çatallı araç. (Dereköy *Uluborlu, Akçaşar *Yalvaç, Beyköyü *Şarkikaraağaç, Gönen -Isparta *Kemalpaşa -İzmir. Öveçler *Kırkağaç -Manisa Esat Çiftliği *Terme -Samsun Güllüce *Gümüşhacıköy, Sonusa *Taşova, Boğazköy -Amasya Salman, Kuzköy *Akkuş -Ordu -Sivas Meyvebükü *Güdül, Yurtbeyi *Çankaya -Ankara Beyağıl *Ulukışla, Yeşilova *Aksaray -Niğde Yukarıbozkuyu -Adana Gürmedere *Fethiye -Muğla) [demirdirgen] : (*Kemalpaşa -İzmir) [diren] : (Araç *Perşembe, Miri *Fatsa -Ordu Gücünkaya *Aksaray -Niğde) |
1035 | diş | (I) 1. Düven'in altındaki taş çıkıntılar. (Yurtbeyi *Çankaya -Ankara) 2. Kağnılarda, mazının yastıktan çıkmamasını sağlayan ağaç parçası. (-Amasya İspir -Erzurum.) 3. Tırmıkta kuru otları toplayan bölüm. (Dardere, Kandilli *Bozüyük -Bilecik)(II) Vida ve somunların üzerindeki set. (*Senirkent -Isparta) |
1036 | dişeğ | [dişeğü, dişek, dişo, dişüğü] : Değirmen taşının yüzünde ufak dişcikler yapan iki ağızlı çekiç. (Dereyazıcı *Alaca -Çorum) [dişeğü] ( Amasya) [dişek] : (Beyceli *Fatsa -Ordu) [dişo] : (Kuzköy *Akkuş -Ordu) [dişüğü] : (Çökek *Akkuş -Ordu) |
1037 | dişeği | Tırpanın dişlerini keskinleştirmekte kullanılan çekice benzeyen araç. (*Yalvaç, Avşar *Gelendost -Isparta) |
1038 | dişeğü | bk. dişeğ |
1039 | dişek | bk. dişeğ |
1040 | dişemek | 1. Özel bir araçla vurarak değirmen taşını keskinleştirmek. (Doğanbey *Beyşehir -Konya) 2. Bıçak ağzını testere ağzı gibi yapmak. (*Aksaray -Niğde) |
1041 | dişeyi | Daha keskinleştirmek için, orak ile çekicin ağız kısımlarını döğmekte kullanılan örs ile çekiç. (Serinköyü *Sincanlı -Afyonkarahisar) |
1042 | dişgir | Kilim dokunmasında ipliklerin oturmasını sağlayan maden ve ağaçtan iki çatallı vurgu. (*Emirdağ -Afyonkarahisar) |
1043 | dişi | bk. dişlirende |
1044 | dişigullep | Erkek gullepe geçirilen ucu zincirle kapıya bağlı olan mandal. (*Yalvaç -Isparta) |
1045 | dişindirik | Dizgin. (Köprü *Şarkikaraağaç -Isparta) |
1046 | dişli | (I) 1. Kunduracılıkta deriyi kalıba çekmeye yarayan pense. (-Uşak *Yalvaç, *Senirkent -Isparta *Aksaray -Niğde) 2. Terlikçilikte, kunduracılıkta çivi çekmekte kullanılan araç. (-Tokat)(II) Dokuma tezgâhında ip sıkıştırmaya yarar araç. (Kandilli *Bozüyük -Bilecik)(III) Buğdayın değirmenin boğazına akısını düzenleyen araç. (-Amasya) |
1047 | dişlirende [dişi] | Marangozculukta kaplamalarda kullanılan ve bıçağı dişli olan rende. (*Aksaray -Niğde) [dişi] : (*Mudurnu -Bolu) |
1048 | dişo | bk. dişeğ |
1049 | dişti | Öküz arabasının ön kısmı. (*Susuz -Kars) |
1050 | dişüğü | bk. dişeğ |