661 | yanıltmacalı masalcık | Tarihsel olmayan olayları tarihsel bir görüntü içinde açıklayan, yapı ve kapsam yönünden birbirine karşıt oluşumlar gösteren düzmece masalcık türü. bk. masalcık. krş. yanıltmacalı masal. |
662 | yapay bilmece | Bir bilmecenin diğer bir bilmeceyle karıştırılması sonucunda geleneksel yapısı bozulduğu gibi ilk çözüm biçimi de değişen bilmece, bk. gerçek bilmece. |
663 | yapıcılık | Konutlarla ilgili tüm sorunları ve konuları içeren bilim ve sanat dalı. |
664 | yapımsal gözdeğmelik | Kurbağa, kaplumbağa, yılan, kertenkele, yengeç gibi hayvanların heykelcikleriyle kırmızı renkli nesnelerden oluşan gözdeğmelik. bk. gözdeğmelik. krş. yapımsal muska. |
665 | yapımsal muska | Taş, pişmiş toprak, ağaç, kemik ve madensel ürünlerden yapılmış olan minik kayık, kurbağa, kertenkele, timsah, yengeç, yılan, martı, kutsal göz ve Tanrı heykelcikleriyle benzerlerinden oluşan muska türü. bk. muska. krş. insan muskası, hayvansal muska, bit |
666 | yapıntı | Gerçekdışı kişi ve oluşumları konu alan anlatı türü. bk. kutyasak yapıntı, krş. uydurma masal, yanıltmacalı masal, gerçekçi masal. |
667 | yaprak bakısı | Ateşte yakılan yaprağın çıkardığı seslere ya da havaya atılan yaprağın devinimlerine bakılarak geleceği okuma yöntemi, bk. bakı. krş. bitki bakısı. |
668 | yaratı | İnsanoğlunun, yaratıcısı olduğu kültür ürün ve olaylarına dayanarak oluşturduğu, daha önceleri benzeri bulunmayan, yeni kültür ürün ve olaylarından her biri. bk. halk yaratısı, yayılım, insanbilim okulu, karşılaştırma yöntemi, tarihsel yöntem. |
669 | yarı tarihsel balad | Küçük bir yere ilişkin olarak anlatılan balad. bk. balad. krş. tarihsel balad. |
670 | yaşam ağacı | Toplumlar arası yaygın bir inanca göre, üzerinde yaz kış yemyeşil yapraklar, açılmış çiçekler, olgun yemişler bulunan ve yemişlerini yiyenlere ölümsüzlük veren ulu ağaç. krş. kutsal ağaç. |
671 | yaşam söyleni | İnsan, hayvan, bitki, doğum, yaşam ve ölüm gibi oluşumları içeren söylen türü. bk. söylen, krş. doğal söylen, toplumsal söylen, işbilimsel söylen. |
672 | yatay bölük | Bir türdeş toplumsal katmanın, toplumsal altbölüğüne verilen ad. bk. altbölük. krş. sınıf. |
673 | yatay oluşum | bk. anlamsal değişim. |
674 | yayılım | Halkbilim öğe, ürün, olay ya da olaylarının, coğrafyasal düzeyde, bir halk kültüründen diğerine geçişi, bk. temel yayılım, ikincil yayılım, ödünç yayılım. krş. koşut gelişim, dağılım, temel düşünce. |
675 | yayılımcılık | Halkbilim ürünlerinin yalnızca yayılım oluşumuna uygun bir biçimde toplumlar arasında yayıldığını savunanların ileri sürdükleri kuram. bk. yayılım. |
676 | yazılı muska | Üçgen, dikdörtgen, kare biçimlerinde dürülmüş bez, mumlu bez, muşamba ya da madenden yapılmış silindir biçimindeki birer küçük koruncak içine konan üzerlerinde Tanrı, yalvaç, melek, ilgilinin ya da anasının adı, kutsal kitaplardan aktarmalar, dinsel sözc |
677 | yazınsal bilmece | Halk yaratısı olmayan, yazarlarca oluşturulmuş bilmeceler, bk. bilgin bilmecesi, sanat bilmecesi, krş. halk bilmecesi. |
678 | yazınsal gelenek | Yazına ilişkin olarak oluşan gelenek türü. bk. gelenek, krş. halk geleneği. |
679 | yazınsal halkbilimci | Yazınla ilgili konuları halkbilimci gözüyle inceleyen bilim adamı. bk. insanbilimsel halkbilimci. |
680 | yeni halkbilimciler okulu. | Halk kültürü ürünlerinin, ilgili oldukları toplumun toplumsal yaşantısıyla ruhbilimsel yapısının ortak bir sonucu olduğuna ilişkin görüşü savunan halkbilimcilerin kurdukları okul., krş. Fin okulu, ruhbilimsel okul, insanbilim okulu. |
681 | yeni halkbilimcilik | Halkbilim olaylarıyla ürünlerinin tarihsel, coğrafyasal ya da tüm öteki yöntemlerin yardımlarıyla değil de yapı, işleyiş ve bulundukları halk kültürü düzeni içindeki görevlerinin saptanmasıyla çözümlenebileceklerine ilişkin yeni halkbilimciler okulunun ku |
682 | yenileşme bölgesi | Değişik kültürler arasında bulunmasından ötürü dış etkilere açık bulunan halk kültürü bölgesi. |
683 | yer | Kutsal olarak nitelenen, içinde ya da çevresinde dinsel, büyüsel, geleneksel, törensel işlemler yapılan, toplantılar düzenlenen alan, düzlük, dağ, tepe, orman vb. her biri. bk. adak, kurban, |
684 | yerel balad | Belli bir yerle ilgili olarak söylenen balad. |
685 | yerel bölük | bk. topluluk |
686 | yerel saga | Bir tek yere ilişkin olan saga. bk. saga, doğa sagası. |
687 | yerel söylence | Belirli bir yere ilişkin dinsel nitelik gösteren gelenek ve göreneklerin adlarıyla yapı ve tarihsel oluşumları yönlerinden açıklamalar yapan anlatı, bk. söylence, krş. yerel saga. |
688 | yıkıcı büyü | Kötü hava, kıtlık, mutsuzluk, başkaldırma ve ölüm gibi oluşumları sağlamak amacıyla uygulanan büyü türü. bk. büyü. krş. ak büyü, kara büyü. |
689 | yılan oyunu | Yeterli yağmur yağmasını ve ürünlerin bol olmasını sağlamak amacıyla gerçek bir yılanla birlikte ya da yılan gibi debelenerek oynanan bir halk oyunu türü. bk. oyun. krş.bolluk oyunu, erlik oyunu. |
690 | yıldız bakısı | Yıldızlara bakarak geleceği okuma işi. bk. bakı. |