Halkbilim Terimleri Sözlüğü - XML
Halkbilim terimleri ile ilgili bilgileri burada bulabilirsiniz


IDTerimAçıklama
61bilgin bilmecesiBilginlerin yarattığı, halk ürünü olmayan bilmece türü. bk. yazınsal bilmece, sanat bilmecesi.
62bilmeceToplantılarda, bireylerin bir eğitim, öğretim, eğlence ve ussal gelişim aracı olarak, geleneksel yöntemler uyarınca, birbirlerine sorarak yanıt istedikleri nesne, canlı ya da doğaüstü varlıklarla ilgili evrensel soru tipine verilen ad. (Uzun bir evrimin i
63bilmece düzünüBilmeceleri oluşturan sözcüklerin düzenli bir biçimde söylenişi, bk. bilmece, krş. koşuklu bilmece, bilmeceli türkü.
64bilmece oturumlarıEğitim, öğretim, eğlence ile birlikte ussal gelişim ve büyüsel amaçlarla yapılan bilmeceli toplantılar, bk. bilmece, büyülü bilmece.
65bilmeceli baladDoğaüstü yaratıkların üstün buluş yeteneklerini belirten ve kendilerinde büyüsel bir güç olduğuna inanılan bilmecelerden oluşan balad, bk. bilmece, krş. bilmeceli türkü.
66bilmeceli masalKahramanlarının, kendilerine sorulan soruları çözümleyerek canlarını kurtardıklarını, mutluluğa eriştiklerini ya da amaçlarına ulaştıklarını anlatan bilmecelerin oluşturduğu masal türü. bk. masal. krş. bilmeceli türkü.
67bilmeceli türküToplantılarda türkü biçiminde sorulan bilmece, bk. bilmece.
68bireşimli dilBirkaç sözcüğün bir araya gelmesinden oluşan bir tek sözcükle bir nesne ya da bir oluşumun küçük bir bölümünü anlatmak olasılığını sağlayan dil. bk. çokbireşimli dil. krş. tekheceli dil.
69bireysel dinUygulama ve törenleri, din adamları dışındaki kişilerce yönetilen din. krş. şaman dini, toplumsal din.
70birleştirici dilbk. çokbireşimli dil.
71birörnek dilDevlet kurumlarıyla okullarda, konuşma ya da yazışma aracı olarak kullanılan dil. krş. halk dili.
72bitimsiz masalNe denli anlatılırsa anlatılsın, sonuçlanma olasılığı bulunmayan masal türü. bk. çember masal, döner masal.
73bitişken dilSözcüklerindeki anlam değişiklikleri Türkçe, Moğolca ve Bantuca'da olduğu gibi, köksel değişmelerle değil de, ön ya da soneklerin yardımıyla oluşan dil.
74bitki bakısıHer tür bitki taneleri aracılığıyla yitikleri bulma ve geleceği okuma işi. bk. bakı. krş. un bakısı.
75bitkisel gözdeğmelikSarmısak, çöreotu, üzerlik, çitlembik, fasulye, bakla, börülce, İrlanda yoncası gibi bitkilerin bir ya da birkaçından yapılan ğözdeğmelik türü. bk. gözdeğmelik. krş. bitkisel muska.
76bitkisel muskaTohum, yaprak, kök, meyve, çiçek ve ağaç parçacıklarından yapılan muska türü. bk. muska. krş. yapımsal muska, hayvansal muska, insan muskası, taş muska, yazılı muska.
77bitkiye tapmaBugün birçok halk kültürlerinde kalıntıları saptanan ilkadamla ilkellerin, bitkilerde bulunduğuna inandıkları doğaüstü güçlerden yararlanmak ve bitki biçimindeki insan ruhlarıyla Tanrılara karşı saygı göstermek amacıyla yaptıkları uygulamalar, bk. halk kü
78bolluk oyunuHayvansal ve bitkisel ürünlerde verim sağlamak amacıyla yapılan ve ekin ekme, kavrama, döllenme, doğum gibi yaratıcı nitelikteki doğa olaylarının küçük yansılamasından oluşan halk oyunu türü. bk. halk oyunu. krş. evlenme oyunu, sevi oyunu, erginlik oyunu,
79boşinançKaynakları bilimsel ve dinsel bir temele dayanmayan, tarihin derinliklerinden gelerek çağımıza ulaşan, bugünkü anlayışa ters düşmelerine karşın, halkın bilinçsizce kullandığı kalıpsal inançlar dizgesi, bk. sözlü boşinanç, boşinançsal süreklilik, boşinançs
80boşinanç boyutlarıBoşinançlarda saptanan özelliklerin tümü. bk. dosdoğru boşinanç boyutu, tümlenimsel boşinanç boyutu, yakınsak boşinanç boyutu, azalımlı boşinanç boyutu, ayrılımlı boşinanç boyutu, krş. gelenek boyutları.
81boşinanç özdeğiBoşinançları oluşturan halkbilim ürünü. krş. gelenek özdeği.
82boşinanççılıkBirçok toplumda görülen boşinançlara bağlılık durumu, bk. boşinanç. krş. gelenekçilik.
83boşinançsal çevreBenzer boşinançları taşıyan bireylerden oluşan çevre. krş. geleneksel çevre, göreneksel çevre.
84boşinançsal gerilemeTarihsel, toplumsal, kültürel, ekonomik vb. etkenler altında kalan kimi boşinançların öz biçimleriyle olgularını yitirerek yeni bir halkbilim ürün ya da olayına dönüşmeleri, bk. boşinanç, tapıncak. krş. halkbilimsel gerileme, geleneksel gerileme.
85boşinançsal katmanBoşinançların bağlı oldukları tarihsel katman, bk. boşinanç. krş. geleneksel katman, göreneksel katman.
86boşinançsal süreklilikTarihsel ve çağdaş boşinanç ya da boşinanç öğeleri arasındaki bağ. bk. boşinanç, öğe. krş. geleneksel süreklilik, göreneksel süreklilik.
87boyBağlı oldukları atasoyla birlikte aynı düşsel atadan türediklerine inanmanın bir sonucu olarak birbirlerini kansal akraba sayan, bu nedenle aralarında evlenmeyip dışevlilik yapan, tüm toplumsal ve ekonomik ilişkilerini tekyanlı akrabalık adı verilen babay
88boyun bilmecesiKuzey Avrupa ile kimi Afrika toplumların da dolaşan ve ortak bir söylentiye göre de onu çözeni ölümden kurtaracak olan bir bilmece türü. bk. bilmece.
89bölgesel budunbilimUygar toplumların kültürlerini, tarihsel ve toplumsal oluşumlarıyla ruhbilimsel sonuçları içinde karşılaştırmalı olarak inceleyen bilim dalı. bk. halkbilim krş. budunbilim.
90bölgesel dilBir dilin yapı, sözcük, deyim ve ses yönlerinden değişiklikler gösteren yerel ya da bölgesel biçimi, bk. dil, halk dili.

* Görseller ve İçerik tekif hakkına sahip olabilir