Halkbilim Terimleri Sözlüğü - XML
Halkbilim terimleri ile ilgili bilgileri burada bulabilirsiniz


IDTerimAçıklama
121çağdaş sağaltmanlıkKoruma ve sağaltım uygulamaları, yalnız bilimsel yöntemlere dayanan sağaltmanlık türü. krş. halk sağaltmanlığı, ilkel sağaltmanlık.
122çakıltaşı bakısıDüz bir alana atılan çakıltaşlarına bakılarak geleceği okuma işi. bk. bakı. krş. un bakısı.
123çapraz kültür yöntemiDünyanın dört bir bucağından derlenen gelenek, görenek, boşinanç, masal, öykü, bilmece, türkü, atasözü, tören, sağaltmanlık ve tüm öteki halkbilim olay ve ürünlerinin aralarındaki evrensel düzeni saptamak ve göstermek amacıyla, benzer kültür belgelerinin
124çekimÖğe, örge, örge karması ya da değişkenler arasında denge kurarak halkbilim ürünleriyle olaylarının yaşamlarını sağlayan, bunlar arasında yeni ilişkiler düzenleyerek yeni halkbilim ürün ve olaylarını oluşturan güç. bk. öğe, örge, değişken.
125çember masalDönüp dolaşıp yine aynı noktaya gelindiğinden bir türlü sonuçlanamayan masal türü. krş. bitimsiz masal, döner masal.
126çevreİnsanla onun yarattığı kültürün coğrafyasal ve yaşambilimsel dış çevresi, bk. kültür, insan coğrafyası, çevresel kültür, ikincil çevre, çevresel saptamacılık.
127çevrebilimAraştırmalarını, insanla çevrenin karşılıklı etkileşimleri üzerinde yapan bilim kolu.
128çevrecilik kuramıHalk Kültürünün oluşum, evrim, değişim, yayılım ve başkalaşımında en büyük etkenin çevre olduğunu ileri süren kuram. bk. çevre, halkbilim ürünü, halkbilim olayı.
129çevresel halk kültürüBelli bir coğrafya bölgesine ilişkin halk kültürü, bk. halk kültürü, çevresel halkbilim.
130çevresel halkbilimBelirli bir coğrafya bölgesine ilişkin halk kültürünü inceleyen halkbilim, bk. halk kültürü, çevresel halk kültürü, krş. halkbilim.
131çevresel kültürİnsanın sürekli olarak içinde yaşadığı doğal ve kültürel etkenler.
132çevresel saptamacılıkbk. çevrecilik kuramı.
133çocuk oyunuÇocukların içgüdüsel oyun gereksinmelerinin toplumsal yaşantı üzerinde yaptığı etkiler sonucunda oluşan ve çoğunluğu kuşaktan kuşağa aktarılarak günümüze değin gelen halkbilim ürünleri, bk. halk oyunu.
134çoğul görevBirden çok görevi bir arada yapan halkbilim olay ya da ürünü.
135çokbireşimli dilBaşka dillerde birkaç sözcükle anlatılan nesne, aygıt ya da olayların bir bölümünü bir tek sözcükle anlatan dil. bk. bireşimli dil.
136dağılımHalkbilimle ilgili ürün ve olayların coğrafyadaki dağılımı, bk. yayılım. krş. koşut gelişim.
137dayısal sakınmaÇocukların, annelerini dayılarından sakınma göreneği, bk. sakınma, görenek, krş. addan sakınma.
138defne bakısıAteş üzerinde tutulan kuru defne ağacı dalının çıkardığı seslere dayanılarak geleceği okuma işi. bk. bakı. krş. bitki bakısı.
139değerHalkın, kendi yarattığı ya da benimsediği kültür ürün ve olaylarından her birine biçtiği değer. bk. törensel değer, toplumsal değer, açık değer, kapalı değer. krş. değer değişimi.
140değer değişimiAnlamsal değişim adı verilen yatay oluşumla, durum değişimi denilen dikey oluşumun sonucu olarak halkbilim ürün ve olaylarında gözlemlenen değersel değişme, bk. anlamsal değişim, durum değişimi, değer.
141değiniİki ayrı kültürel çevreye ilişkin halkbilim ürün ve olaylarının canlı ya da cansız taşıyıcılar yardımıyla karşı karşıya gelmeleri, bk. değini kuramı.
142değini kuramıHalk kültüründeki tüm değişim ve yayılmaların ancak değini yoluyla olacağına ilişkin kuram. bk. değini.
143değişiHalkbilim olaylarıyla ürünlerinin hiçbir dış etken olmadan özbiçimleriyle olgularının büyük ölçüde değişmesi, bk. değişi kuramı.
144değişi kuramıHalkbilim ürünleriyle olaylarının hiçbir dış etken olmadan kendiliklerinden değişeceklerine ilişkin kuram. bk. değişi.
145değişkenDeğişik etkenler altında kalan bir halkbilim ürün ya da olayından, çok küçük ayrımlar göstererek türeyen yeni ürün ya da olayların her biri. bk. çekim.
146değişkinAna örnekten belirgin değişikliklerle ayrılan ve belli bir yerel çevre içinde birçok değişkenleri bulunan halkbilim ürünü. bk. yuvarlama.
147değişmeceli bilmeceYapısı, büyük ölçüde değişmeceli bir düzen içinde oluşan bilmece türü. bk. bilmece, krş. betimsel bilmece.
148denge kuramıHalk kültürünü oluşturan öğeler arasında sürekli bir denge olduğunu savunan görüş. bk. denge.
149derleyicibk. halkbilim derleyicisi.
150dev masalıDüşsel bir evrende kral, kraliçe, prens, prenses ve yiğitlerin dev, canavar ve ejderhalarla yaptıkları, her biri utkuyla sonuçlanan, büyülü ve doğaüstü oluşumları konu alan, özellikle insanların hayvan kimliğine bürünmelerinden sözedilen, ayrıca yiğitleri

* Görseller ve İçerik tekif hakkına sahip olabilir