| 1171 | tortul başkalaşım kayaçları | Tortul kayaçlardan türemiş başkalaşım kayacı. |
| 1172 | tortul gnays | bk. gnays. |
| 1173 | tortul kayaç | Yerkabuğunda, tortullaşma ile oluşmuş kayaç. |
| 1174 | tortul örtü | Kristal kayaçla yapılı bir temel üzerindeki tüm tortul kalınlığı. |
| 1175 | tortulaşma | Denizlerde, göllerde, akarsularda ya da kalarda katı taş maddelerinin çökeltilmesi olayı. |
| 1176 | tortulbilim | Tortul kayaçların çökeltilmesi ve kökenleriyle ilgili yasaları inceleyen bilim kolu. |
| 1177 | tozla | Karaların iç bölgelerindeki üstlerini otlar bürümüş bozkırlarda, yelin savurduğu ve kalın yığınlar biçiminde biriktirdiği ince tozlar bölgesi. |
| 1178 | trakit | Kayaç. (Çoğunlukla gözenekli ve ortoklas ojit, demirpasları kristalcikleri ve camsı maddeden bileşik bir hamur içindeki sanidin, oligoklas ve amfibol fenokristallerinden yapılıdır. Amfibol yerine biotit ya da ojit bulunanabilir. Sanidin yerine labit varsa,'trakite alkali trakit denir.) |
| 1179 | translasyon | bk. ötelenme. |
| 1180 | tremolit | bk. amfibol. |
| 1181 | tsunami | Denizin yüzünde çok büyük ölçüde karışıklıkların ya da denizaltı depremlerinin ortaya çıkardığı, çok uzun deniz dalgası. (Japon terimi) |
| 1182 | turba | Bitkilerin köklerinden, ayrışmış yaprak ve saplarından oluşmuş bir tür kömür. |
| 1183 | turmalin | Mineral. (Çok karışık bileşimli, F ve B' li alüminyum silis tuzu metalimsi olmayan parıltı, kara ve çok çeşitli renklerde, çizgi ak sertlik 7-7.5, özgül ağırlık 3-3.25 hekzagonal. Güzel renkli olanları mücevher taşı olarak kullanılır. Kalın levhalarda bayağı ışını yutup olağanüstü ışını geçirdiğinden, ucaylanmış ışık elde edilmesinde "turmalin maşası" adlı araç kullanılır.) |
| 1184 | turmalin maşası | bk. turmalin. |
| 1185 | tutuk su | Üstünde geçirimsiz bir katman bulunan yeraltı suyu. |
| 1186 | tuz kayaçları | Kimyasal tortul takımına giren ve sulu çözeltilerden çökeltme ile oluşmuş kayaç. |
| 1187 | tuz kubbesi | Katmanların, çekirdeği kaya tuzu olan kubbe biçimindeki bir kabartısı. |
| 1188 | tuz mantarı | Jips, tuz, kil gibi yumuşak ve plastik kayaç katmanlarının, kıvrılma ile başka katmanları yararak içlerine sokulması ve böylece düzensiz dokunmalarla çevrilen bir yapının oluşması. |
| 1189 | tüf | İçinde yanardağ külü ve kum gibi ince bileşenler bulunan, katılaşmış bir yanardağ kırıntı taşı. |
| 1190 | tüfit | Yanardağdan çıkan yanardağ kırıntısı, tüf ve adi taş kırıntılarının karışımı. |
| 1191 | tükenmiş tür | Kuşağı bitmiş, arkası kesilmiş canlı türü. |
| 1192 | tüm kristal | bk. doku. |
| 1193 | türkuaz | Mineral. (Cu Al2 (OH) (PO2) metalimsi olmayan parıltı, mavi, mavimsi yeşil, çizgi ak, yeşilimsi sertlik 5-6, özgül ağırlık 2.6-2.8 triklinal. Sentetik olarak da yapılmaktadır. Değerli bir taştır.) |
| 1194 | tüten | Yanardağların ağız ve çatlaklarından, güçlüce ya da yeğnice, az çok gürültü ile çıkan gaz ve buharlar. |
| 1195 | U koyağı | Buzul aşındırmalarının etkisiyle oluşmuş, kesidi U biçiminde olan koyak. |
| 1196 | ucaylanma | Işığın değişik doğrultulardaki titreşimlerinin yönünü değiştirerek, bir tek düzey üzerinde yayılması. |
| 1197 | uç kıvrım | Yerteknesinde, ön bölgeye yakın olarak oluşmuş kıvrımlar. |
| 1198 | uç kuşağı | Belirli bir taşıl türünün, cinsinin ya da başka bir bölümleme biçiminin, bütün ucunu kapsayan ya da onu belirten katmanlı kayaçlar. |
| 1199 | uç tekne | Buzulun ucunda, buzul aşındırmasıyle oluşmuş basıklık. |
| 1200 | uçucu madde | Cisimlerin bileşiminde, gaz ya da buhar durumunda bulunan maddeler. |