Halk Bilim - XML


IDTerimAçıklama
451küme masalArka arkaya anlatılan değişik konulu küçük masallardan oluşan anlatı birimi. (Kimi durumlarda, bu masallar dizisinin bir tek masalı oluşturduğu görülmüştür.)
452lamba bakısıLambanın ışık ivmelerine bakarak geleceği okuma isi. bk. bakı. krş. ateş bakısı.
453masalİnsanoğlunun evren, dünya, yaşam, doğa, toplum ve kendisiyle ilgili tarihsel oluşum, düşün, istek ve izlenimlerinin az ya da çok değişikliğe uğrayarak ağızdan ağıza geçme yoluyla çağımıza ulaşan geleneksel anlatı örnekleri, bk. öykülü masal, küme masal, s
454masalcıkToplumsal ve imgesel örgelerden oluşan, sanatsal biçime yönelik küçük masal türü. bk. toplumsal örge, imgesel örge.
455modaGöreneğe bakarak daha kısa süreli olan, çabuk değişebilen, öykünme yoluyla yayılan geçici davranış, giyim ve yaşama biçimi.
456muskaİnsan, hayvan, bitki, nesne ve ürünlerinin uygun düşen bir yerine asıldıkları, bağlandıkları, dikildikleri ya da konuldukları zaman onları ölüm, salgın,yersarsıntısı.subaskını, yıldırım, yangın, savaş, büyü, gözdeğmesi gibi daha birçok dokuncalardan korud
457müzikİnsanoğlunun toplumsal, dinsel, büyüsel, duyusal, düşünsel, eşeysel gereksinmelerini karşılamak için kullandığı uyaklı uyaksız, ölçülü ölçüsüz, düzenli düzensiz ses, sözlü ses, doğal ya da yapay aygıtların seslerinden oluşan evrensel kültür düzeni, bk. mü
458müzikbilimKarşılaştırma ve tarihsel yöntemler yardımıyla müzikle ilgili sorunları çözmeye çalışan bilim dalı. bk. halk müziği.
459nedenli masalKonusunu oluşturan nesnelerle olayların nedenlerini çözümlemeyi amaçlayan anlatı türü. bk. nedenli saga krş. doğa sagası.
460nedenli öykünceHayvanların yaratılış ve yaşantılarıyla, hayvan yaratıcının özellik ve niteliklerini anlatan öykünce türü. bk. öykünce, nedenli saga.
461nedenli sagaKonusuna giren nesne ya da olaylarla ilgili açıklamalarda bulunan saga türü. bk. saga. krş. doğa sagası.
462nedenli söylenceAçıklayıcı nitelikte olan söylence, bk. söylence. krş. nedenli saga.
463nesne bakısıSuya atılan bir nesnenin çıkardığı ses ya da oluşturduğu dalgaların biçimine bakılarak geleceği okuma işi. bk. bakı. krş. yaprak bakısı.
464nesneler masalcığıKonusu, insanlar gibi düşünerek hareket eden nesnelerle ilgili olaylar olan masalcık türü. krş. hayvan öyküncesi, hayvan masalcığı.
465ocaklıHastalıkları, doğaüstü yöntemlerle sağaltma gücünde olduğuna inanılan erkek ya da kadın sağaltıcı, bk. halk sağaltmanlığı.
466odun bakısıYerdeki odun parçalarının biçim ve durumlarına bakarak geleceği çözümleme işi. bk. bakı. krş. bulut bakısı.
467oedipusGrek masallarına göre babasını öldürerek annesiyle evlenen Thebes kralı. bk. Oedipus bilmecesi.
468oedipus bilmecesiOedipus'un, Sphinx'in sorusunu "bebek, ergin insan ve yaşlı" biçiminde doğru olarak yanıtladığı "sabahları dört, öğleleri iki, akşamları üç ayak üzerinde yürüyen nedir?" biçimindeki bilmece, bk. Oedipus.
469okYayla fırlatılan, ucunda sivri bir taş, demir, kemik parça bulunan avlanma ya da savaş aracı. bk. ok kurbanı.
470ok bakısıOklara dayanarak geleceği okuma yöntemi, bk. bakı. krş. nesne bakısı.
471ok kurbanıOku kırmak ya da yanan bir oku güneşe atmak biçiminde oluşan bir kurban sunma türü. bk. kurban, konut kurbanı, ok.
472olanakçılıkCoğrafya koşullarının bölgesel halk kültürlerini etkilemelerine karşın onların kimliklerinin oluşumunda hiçbir görevlerinin olmadığına ilişkin düşünüş, bk. coğrafya okulu, halk kültürü, krş. insanbilim okulu.
473olumlu büyüUygulama amacı bakımından, bireyin ve toplumun iyiliğine yönelik sayrılık, ölüm, kaza vb. doğal yıkımları önlemeye dönük büyü türü. bk. büyü. krş. olumsuz büyü.
474olumsuz büyüHalkın uygulandığında istenmeyen kimi sonuçlar vereceğine inandığı büyüsel eylemlerden her biri. bk. büyü. krş. olumlu büyü.
475organsal büyüSaç, tırnak, eş, göbek bağı gibi insan organları aracılığıyla yapılan kara büyü türü. bk. kara büyü. krş. görüntüsel büyü, benzerduyusal büyü.
476ortak kültür kalıtıBelirli bir kültürden türemiş olan değişik halk kültürlerindeki ürünler.
477oymakBelli bir yerde oturan dil, ağız ve kültür yönünden büyük bir türdeşlik gösteren birden çok boy ve köyden oluşan ata ruhu ya da Tanrıya inanan genellikle bir yönetici ya da kurulca yönetilen yapısında bulunan köy ve aileler arasında toplumsal, ekonomik, d
478oyunKökeninde ve gelişiminde, tarihsel, toplumsal, ekonomik vb. etkenlerden bazılarını taşıyan, kadın erkek bir arada ya da ayrı ayrı, tek tek ya da topluca, genellikle müzik eşliğinde yapılan uyumlu vücut devinimlerinden oluşan evrensel halk kültürü ürünü. b
479ödünç yayılımbk. ikincil yayılım.
480ödünçlemeYalnız sınır boylarında oluşan iki ayrı kültür arasında halkbilim ürünü alışverişi, krş. uyum, abama, benimseyim.

* Görseller ve İçerik tekif hakkına sahip olabilir