121 | dua | Tek kişinin ya da din adamlarınca yönetilen tapınmaya, kutsamaya ve dinsel törene katılan kişilerin yüce varlıkların, doğaüstü güçlerin yardım ve acımalarını sağlamaları, onları yumuşatmaları için seslenişleri, yakarışları. |
122 | duk-duk birliği | Yeni Britanya, Yeni İrlanda ve Gazelle yarımadasındaki ergin erkeklerin kurdukları, başlangıçta toplumsal düzeni korumaya yönelikken, giderek bu niteliğini yitirip yıldırıcı ve üyelerine özdeksel yarar sağlayıcı bir ıraya bürünen gizli birlik. |
123 | dul kadın | Kocasını ölüm yoluyla yitiren, bundan dolayı toplumun bu durumda koymuş olduğu kuralları, kaçınmaları uygulamak zorunda olan kadın. |
124 | düğüm atma | Büyücülükte kişiyi eyleminden alıkoymak, bağlamak amacıyla üzerine dualar ve büyüsel sözler okunan ip, sicim, urgan, saç gibi nesneleri düğümleme. |
125 | dünya ağacı | İnsanın ve evrenin sürekli olarak yenilenmesiyle ölümsüzlük tasarımına bağlı olan yeryüzüyle gökyüzü arasında merdiven gibi kullanılan kökleri yeraltına uzanan, dallarında çocuk ruhlarının eğleştiklerine inanılan efsane ağacı. a. bk. yaşam ağacı. |
126 | ebe kuşağı | bk. alkım |
127 | edilgen büyü | Zararlı dış etkileri uzaklaştırmaya, bu zararlardan kaçınmaya ve bunlara karşı savunmaya yönelen büyü türü. |
128 | efsane | Tanrıların, insanların, kahramanların ve evrenin yaratılışının yanı sıra ilk günâhı, ilk ölümü, tufanı, tanrıların insanları nasıl cezalandırdıklarını, ikinci planda ise avcılığın ve hayvancılığın başlangıcını, bitkilerden nasıl yararlanıldığını, ateşin i |
129 | efsanebilim | Efsanelerin tümünü içine alan ve onları dizgesel bir biçimde inceleyen bilim dalı. |
130 | eğitim | İlkellerde çocukların ilerde yapacakları işleri, görevleri, davranış biçimleriyle ilgili olarak onların erginlik çağına girinceye dek aileleri, akrabaları ve toplumun yaşlı üyelerince geleneklere uygun biçimde eğitilmeleri, yetiştirilmeleri. |
131 | ekonomi biçimleri | bk. avcılık, toplayıcılık, çiftçilik, çobanlık. |
132 | ekzogami | bk. dıştan evlenme. |
133 | eleğimsağma | bk. alkım. |
134 | elima | Kongo'daki Mongo ve Kunduların yeteneği, beceriyi ve çocuk yapmayı etkilediğine inandıkları gizemsel gücün adı. |
135 | endogami | bk. içten evlenme. |
136 | erginleme törenleri | Ergin yaşa giren çocukları toplumun gerçek üyesi yapmak için, onları dinsel ve dünyasal bilgilerle eğitme sırasında düzenlenen törenler. |
137 | ergoloji | Özdeksel kültür ürünlerini, yapımındaki teknik değişmeleri içine alan bilgi, beceri. |
138 | erkek lohusalığı | Çocuğa ve anneye sataşacak olan kötü ruhları, cinleri yanıltma ve çocukla baba arasındaki ilişkiyi pekiştirme amacıyla kocanın, doğum öncesi, doğum sırası ya da doğum sonrası çocuğu doğuran kendisiymiş gibi davranması, lohusanın yerini alması. |
139 | erkekler birliği | Anaerkil toplum düzenine karşı çıkmak için bir topluluğun yetişkin erkeklerinin toplumsal ve kuttörensel amaçlarla oluşturdukları birlik. |
140 | erkekler evi | Özellikle Okyanusya adalarındaki yerliler arasında yaygın bulunan, içlerinde türlü toplumsal, kutsal ve dinsel toplantılar yapılan, yetişkin erkeklerin dışında, kadınlara ve çocuklara yasak olan ev. |
141 | esrime | Dinsel, büyüsel ve gizemsel uğraşı alanlarındaki din adamlarının, büyücülerin, dervişlerin, özellikle samanların tanrılarla, doğaüstü güçlerle, kutsal nesnelerle özdeşleşmek sayrıları sağaltmak, büyü yapmak, geleceği okumak vb. için gövdesel devinimlerden |
142 | eş zamansal yöntem | Belirli bir zaman içinde olguları bütünüyle ele alan yaklaşım yolu. |
143 | eşcinsel ilişki | İlkellerdeki "erkekler birliği ve gizli dernek" üyeleriyle şamanlar arasında rastlanılan, salt cinsel sapma açısından ele alınması doğru olmayan, özellikle samanlarda işin içine kuttörensel etmenlerin de karıştığı, erkekler arasındaki cinsel ilişki. |
144 | etken büyü | Doğa olaylarını etkileyerek buyruğu altına almaya yönelen ve saldırgan bir özellik taşıyan büyü türü. |
145 | etnografya | bk. betimsel budunbilim. |
146 | etnoloji | bk. budunbilim. |
147 | etnosantrizm | bk. halkbencilik. |
148 | evlât edinme | Bir kimseye, öz çocuğuna verdiği hakkı verme, onun bakımını ve yetiştirilmesini üstüne alma. |
149 | evrimcilik | Kültür tarihi araştırmalarına doğabilimlerine özgü görüş ve yöntemleri uygulayarak kültürlerin ve kültür öğelerinin gelişme basamaklarını ortaya koymaya çalışan akım bu akım doğrultusuna yönelen araştırıcıların oluşturdukları okul. |
150 | eyrendoğum | Budunbilimsel anlamda, evrenin doğuşunu, var oluşunu, yaratılışını, gelişimini ilkel efsanelere dayalı olarak açıklama. |