| 181 | çoğaltmak | Bir kaynaktan, kaynakla özdeş biçimde bir sonuç üretmek üzere veri aktarmak, örn. eldeki bir delikli kart üzerindeki delikler örüntüsüyle özdeş delikler taşıyan yeni bir delikli kart delmek. |
| 182 | çok büyük çapta tümleşme | 40.000'i aşkın birleşenden oluşan bir elektronik çevrimin bir tek yarıiletken yonga üzerinde tümleştiği, ilk kez 1975'te gerçekleştirilmiş teknikbilim aşaması. 1980'de 106 birleşenden oluşan çevrimlerin tek yonga üzerinde tümleşmiş olarak sunulması amaçla |
| 183 | çok iş düzeni | Bir bilgisayar dizgesindeki giriş-çıkış işlemleri hızının ana işlem birimi hızına göre çok düşük oluşundan yararlanarak ana işlem birimini, birlikte yürüyen birden çok işe sırayla atayan bilgisayar işletim düzeni. |
| 184 | çokdüzeyleme | Birçok iletiyi, bir tek bağlantı çizgisi üzerinden iç içe birlikte gönderme olanağı sağlayan teknik, bk. çokdüzeyli oluk. |
| 185 | çokdüzeyli oluk | Birden çok sayıda giriş-çıkış birimine, bunların göreli olarak alçak hızlarına uygun biçimde, birlikte hizmet veren, bu niteliğiyle özellikle alçak hızlı giriş-çıkış birimlerinin ana işlem birimine bağlanmasında kullanılan oluk. |
| 186 | çoklu | (II) 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 ya da n ikilden (ya da İkili öğeden) oluşan veri birimi. Bir birim olarak işlem gören, genellikle sözcükten daha kısa, ikili damga dizgisi, bk. ikili II, üçlü, dörtlü, beşli, altılı, yedili, sekizli. |
| 187 | çoklu işlem | Bir bilgisayar dizgesinde birden çok ana işlem biriminin koşut olarak çalıştırıldığı işletim düzeni. |
| 188 | çözümleme | Bir dizgeyi, onu oluşturan altdizgelere ayırıp bunlar arasındaki işlevsel ilişkileri araştırarak inceleme, bu yolla dizgeyi tanımaya çalışma yöntemi, bk. dizge çözümleme. |
| 189 | çözümsel | Çözümleme yöntemine ilişkin, çözümlemeli. |
| 190 | dağıtımlı bilişim dizgesi | Donanım, yazılım ve veri kaynaklarının örgütsel yapıya uygun biçimde dağılmış birçok merkezde ayrı ayrı odaklaştığı, bununla birlikte (a) donanım ve yazılım uyarlığı, (b) veri yapılarının biçimsel özdeşliği ve (c) kullanım ilkelerinin birliği bakımından b |
| 191 | damga | Verinin düzenlenmesi, denetlenmesi ya da gösterimi için kullanılan ve üzerinde uzlaşıma varılmış öğeler kümesinin bir üyesi. Yazaçları, sayıları, noktalama imlerini ya da başka simgeleri belirten damgalar, genellikle, veri ortamları üzerinde fiziksel duru |
| 192 | damga değiştirmek | Veriyi damga damga çevirmek. |
| 193 | damga dizgisi | Yalnız damgalardan oluşan bir dizgi. |
| 194 | damga doldurmak | Bir belleğe, kendisi özel bir bilgi taşımayan ama istenmeyen verileri kaldırmayı sağlayan belirli bir damganın gösteriminden alabildiğince yerleştirmek, örn. boşluk (damgası) doldurmak. |
| 195 | damga takımı | Üzerinde uzlaşıma varılmış sonlu sayıda değişik damgayı kapsayan ve herhangi bir amaç için bir bütün sayılan küme. |
| 196 | damga tanıma donanımı | Yazıyı oluşturan basılı damgaları, örüntü tanıma yöntemlerinden yararlanarak çözümleyen ışığa duyarlı donanım, bk. optik damga okuyucu |
| 197 | davul | bk. mıknatıslı davul. |
| 198 | değer erişimli bellek | bk. çağrışımsal bellek. |
| 199 | değerleme | Herhangi bir dizgenin tasarım ve gerçekleşme aşamalarını izleyen işletim döneminde, gözetilen amaçlara, benzer amaçlar için daha önce kullanılan dizgelere göre başarı ölçümü, bk. dizge değerleme. |
| 200 | değişir teker | Bilgi saklama ortamı olarak sürücüsünden çıkarılıp başka bir yerde saklanan, gerektiğinde sürücüye yeniden takılan ve belirli sayıda teker yüzeyinin bir eksen üzerinde bütünleştirilmesinden oluşan doğrudan erişimli veri saklama öğesi. |
| 201 | değişken alan | Belirli sınırlar arasında değişken uzunlukta herhangi bir veri alanı. |
| 202 | değişken ayrımlı gösterim dizgesi | Kök ayrımının, gereken konumda, bir özel damga ile deyimlendirilerek gösterildiği bir köksel sayılama dizgesi. |
| 203 | değişken boylu tutanak | İçerdiği verilerin gereksemelerine göre, belirli sınırlar içerisinde değişken uzunlukta herhangi bir tutanak. |
| 204 | değişmez | (I) Değişmeyen, özdeş bir değeri koruyan herhangi bir nesnenin bu niteliğine değgin.(II) Herhangi bir, işleme giren herhangi bir değişmez değer.(III) Bir komutta veri-adıyla değil de, doğrudan değişmez veri değeriyle yer alan herhangi bir işlenen. |
| 205 | değişmez ayrımlı gösterim dizgesi | Sayı basamakları dizisinde kök ayrımının, sayıt içinde ayrıca deyimlendirilmeksizin, üzerinde anlaşmaya varılmış bir uzlaşım gereğince değişmez bir yerde olduğu varsayılan bir köksel sayılama dizgesi. |
| 206 | delgi işletmeni | Bir bilgi işlem merkezinde, kart delgi makinesini kullanarak veri giriş ve sağlama görevlerini yapan kişi. Bu görevi uğraş edinmiş kişi. bk. veri hazırlama işletmeni. |
| 207 | delgi makinesi | bk. kart delgi makinesi. |
| 208 | delgi/ sağlama makinesi | Bir anahtarın durumuna göre, hem kart delgi hem de veri sağlama makinesi işlevlerini gören veri hazırlama donanımı. |
| 209 | delikli kâğıt kuşak | bk. delikli kuşak. |
| 210 | delikli kart | Üzerindeki kolonlarda bulunan delikler düzeniyle veriyi oluşturan damgaların gösterildiği standart kart. 7 3/8 " x 3 1/4 " boyutlarında, üzerinde 80 kolon ve her kolonda 12 delik konumu bulunan delikli kart. 80 kolonluk kart, IBM kartı ya da Hollerith kar |