Türk Dünyası - XML


IDTerimAçıklama
290meslek ismiAzerbaycan Türkçesi: peşä vä sänät bildirän adlar Türkmen Türkçesi: kesp-käär aatlarıGag.: zanaatçılık adları Özbek Türkçesi: kasb-hunar óti Uygur Türkçesi: käsip nami Tatar Türkçesi: hönärhäm professiyä belderüçe isem Başkurt Türkçesi: professional' hüzzar Kmk: kasbu wasaniyatlanı atı Krç.-Malk.: adamnı ustalığın körgüztgen at Nogay Türkçesi: kespîlîk atKazak Türkçesi: käsibiy sözder ~ käsip-kolöner atı Kırgız Türkçesi: kesiptin atı Alt:: professiyanıtemdektegen sös Hakas Türkçesi: professiya paza togıs attan Tuva Türkçesi: professiya adıŞor Türkçesi: *professiya adı Rusça: naimenovaniya (nazvaniya) professii i remyosel
291metatezAzerbaycan Türkçesi: metateza Türkmen Türkçesi: metateza Gagauz Türkçesi: metateza Özbek Türkçesi: tóvuşalmaşinişi ~ metateza Uygur Türkçesi: metatez ~ tavuşlarniň oran almaşturuşi, Tatar Türkçesi: metateza Başkurt Türkçesi: metateza Kmk: metateza ~ awazlanı yerlerin alışdırıw Krç.-Malk.: metateza Nogay Türkçesi: metateza Kazak Türkçesi: metateza ~ dıbıstardıň orın awıstırawı Kırgız Türkçesi: oran almaştıruu ~ metateza Alt:: metateza Hakas Türkçesi: metateza Tuva Türkçesi: metateza Şor Türkçesi: metateza Rusça: metateza
292miktar zarfıbk. azlık çokluk zarfı
293morfembk. şekil birimi
294morfolojibk. şekilbilgisi
295nicelik zarfıbk. azlık çokluk zarfı
296nitelik zarfıbk. hâl zarfı
297noktalama işaretleriAzerbaycan Türkçesi: durğu işäräläri Türkmen Türkçesi: punktuasiye belgileri ~dııngı belgiler Gagauz Türkçesi: durguçluk nışannarı Özbek Türkçesi: tiniş belgilari Uygur Türkçesi: tinişbälgiliri Tatar Türkçesi: tınış bilgeläre Başkurt Türkçesi: tınış bildäläre Kmk: toktaw belgilerKrç.-Malk.: tıygıç belgile Nogay Türkçesi: toktaw belgîlerî Kazak Türkçesi: tınıs belgileri Kırgız Türkçesi: tınış belgileri Alt:: toktoy tüjer temdekter Hakas Türkçesi: tanıglar Tuva Türkçesi: pi'jiktemdekteri Şor Türkçesi: pölgüler Rusça: znaki prepinaniya
298olumlu cümleAzerbaycan Türkçesi: täsdig cümläsi Türkmen Türkçesi: tassıklaycı sözlem Gagauz Türkçesi:*oluşluk cümlä ~ halizlik cümlä Özbek Türkçesi: tasdiq gap Uygur Türkçesi: (B.Uyg.) boluşluqxävär cümlä ~ (D.Uyg.) boluşluq bayan cümlä Tatar Türkçesi: raslaw cömlä Başkurt Türkçesi: barlıq höyläm Kmk: barlık cumla Krç.-Malk.: razılık bildirgen aytım ~howlawçu aytım Nogay Türkçesi: berkîtuw yıyma ~ barlık yıyma Kazak Türkçesi: bolımdısöylem Kırgız Türkçesi: ırastagıç süylöm Alt:: t'aratkan ermek Hakas Türkçesi: çöpsînîspredlojeniye Tuva Türkçesi: pa'dıtkaar tomak Şor Türkçesi: *çaratkan erbek Rusça: utverditelnoye predlojeniye
299olumlu fiilAzerbaycan Türkçesi: täsdig fe'li Türkmen Türkçesi: iişligiň baarlık gaalıpı ~ baarlık formaGag.: işliin halizlik forması Özbek Türkçesi: bolişli fe'l Uygur Türkçesi: boluşluq peil Tatar Türkçesi: fiğıl'nen barliq forması ~ barliq Başkurt Türkçesi: barliq qılım Kmk: işlikni barlıkforması ~ barlık formadagı işlik Krç.-Malk.: etimni razılık bilgirgen formasıNogay Türkçesi: barlık glagol Kazak Türkçesi: etistiktin bolımdı türi ~ bolımdı etistik Kırgız Türkçesi: etiştinoň forması Alt:: glagoldın t'aradu büdümi Hakas Türkçesi: glagolnın ittîrçetken körîmîTuva Türkçesi: kılıg sözünün polur heviri Şor Türkçesi: *çaratkan glagol Rusça: polojitelnayaforma glagola
300olumsuz cümleAzerbaycan Türkçesi: inkar cümläsi Türkmen Türkçesi: inkäär edici sözlem Gagauz Türkçesi:inkâr cümlä Özbek Türkçesi: inkór gap Uygur Türkçesi: boluşsiz cümlä Tatar Türkçesi: inkâr cömläBaşkurt Türkçesi: yuqlıq höyläm Kmk: şokluk cumla ~ inkârlık cumla Krç.-Malk.:ugaylawçu (ogaylawçu) aytım Nogay Türkçesi: yoklık yıyma Kazak Türkçesi: bolımsız söylem Kırgız Türkçesi: taňgıç süylöm Alt:: toktodulu ermek Hakas Türkçesi: ittîrbes predlojeniye Tuva Türkçesi: pa'dıtkavas tomak Şor Türkçesi: çagdabas erbek Rusça: otritsatelnoye predlojeniye
271kılış ismibk. isim fiil
272kısa ünlüAzerbaycan Türkçesi: gısa sait Türkmen Türkçesi: gıısga çekimli Gagauz Türkçesi: kısa vokal Özbek Türkçesi: qisqa unli Uygur Türkçesi: qisqa sozuq tavuş Tatar Türkçesi: qışqa suzıq Başkurt Türkçesi: qişqa huzınqıKmk: kısgartılgan sozuk awaz Krç.-Malk.: kısha açık Nogay Türkçesi: kıska sozıkKazak Türkçesi: kıska dawıstı ~ kelte dawıstı Kırgız Türkçesi: kıska ündüü Alt:: kıska ündü tabışHakas Türkçesi: hısha ünnîg tapsag Tuva Türkçesi: kı'ska a'jık ün Şor Türkçesi: *kıska glasmy Rusça: kratkiy glasnıy
273ki bağlacıAzerbaycan Türkçesi: ki bağlayıcısı Türkmen Türkçesi: ki soyuzı ~ ki baaglaycısı Gagauz Türkçesi: kibaalaycısı Özbek Türkçesi: ki böğlovçisi Uygur Türkçesi: ki bağliğuçisi Tatar Türkçesi: ki terkägeçeBaşkurt Türkçesi: ki terkäwese Kmk: ki değen baylawuç Krç.-Malk.: ki baylawu ~ kibaylarm Nogay Türkçesi: ki tîrkewîsî Kazak Türkçesi: ki jalgawligi Kırgız Türkçesi: fa'baylamtası Alt: kidep kolbooçı Hakas Türkçesi: ki palgantı Tuva Türkçesi: ki tep evilel Şor Türkçesi: ki paglaş Rusça: soyuz ki
274ki’li birleşik cümleAzerbaycan Türkçesi: ki bağlayıcılı müräkkäb cümlä Türkmen Türkçesi: kibaaglayıcılı goşma sözlem Gagauz Türkçesi: ki baalaycılı katlı cümlä Özbek Türkçesi: kibóğlóvçisili qoşma gap Uygur Türkçesi: ki'liq qoşma cümlä Tatar Türkçesi: ki terkägeçle quşmacömä Başkurt Türkçesi: ki terkäwesle quşma höyläm Kmk: ki degen baylawuçu bulangıkoşma cumla Krç.-Malk.: ki baylawlu koş aytım Nogay Türkçesi: ki tîrkewîşlî kabatlıyıyma Kazak Türkçesi: ki jalgawlıktı kurmalas söylem Kırgız Türkçesi: ki baylamtaluu tataalsüylöm Alt:: ki dep kolbooçılu kolbolu ermek Hakas Türkçesi: ki palgantılıg hadılpredlojeniye Tuva Türkçesi: ki tep evileldig narın tomak Şor Türkçesi: *ki paglaştıg kadılerbek Rusça: slojnoye predlojeniye s soyuzom ki
275kipAzerbaycan Türkçesi: fe'l forması ~ şäkil Türkmen Türkçesi: iişlik forması Gagauz Türkçesi: çalım Özbek Türkçesi: mayl Uygur Türkçesi: mäyl Tatar Türkçesi: nakloneniye ~ fiğıl' törkemçäse Başkurt Türkçesi: höykäleşKmk: bagış Krç.-Malk.: turuş Nogay Türkçesi: türkîm Kazak Türkçesi: ray Kırgız Türkçesi: ıngayAlt:: keber Hakas Türkçesi: nakloneniye Tuva Türkçesi: nakloneniye Şor Türkçesi: nakloneniye Rusça: nakloneniye
276komşu sesAzerbaycan Türkçesi: gonşu säs Türkmen Türkçesi: goňşı ses ~ yanındaakı ses Gagauz Türkçesi:komşu ses Özbek Türkçesi: *qoşni tóvuş Uygur Türkçesi: qoşna tavuş Tat: kürşe awaz ~yanındağı awazBaşkurt Türkçesi: yänäş önKmk: xonşusundagı ses (awaz)Krç.- Malk.: honşu tawuş ~ konşu tawuş ~ katındagı (canındagı) tawuş Nogay Türkçesi: koňısıses Kazak Türkçesi: katarlas dıbıs ~ körşi dıbıs Kırgız Türkçesi: koňşulaş dobuş Alt:: koştoytabış Hakas Türkçesi: honcıh tapsag Tuva Türkçesi: ko'ja ün Şor Türkçesi: koşta ün Rusça: sosedniyzvuk
277konsonantbk. ünsüz
278konuşmaAzerbaycan Türkçesi: danışıg Türkmen Türkçesi: gepleşik Gagauz Türkçesi: konuşmak ~ lafetmäkÖzbek Türkçesi: sozlaşuv Uygur Türkçesi: sözlişiş Tat: söyläşü ~ süz alışu ~ söyläm Başkurt Türkçesi: höyläşew Kmk: söylew ~ lakır Krç.-Malk.: söleşiw ~ uşak Nogay Türkçesi: söylesüw Kazak Türkçesi: söylesuw Kırgız Türkçesi: süylöşüü Alt:: kuuçın-ermek Hakas Türkçesi: çooh Tuva Türkçesi: çugaa Şor Türkçesi: çook ~ çooktaş Rusça: razgovor
279konuşma diliAzerbaycan Türkçesi: danışıg dili Türkmen Türkçesi: gepleşik dili Gagauz Türkçesi: konuşmak dili~ lafetmäk dili Özbek Türkçesi: sozlaşuv tili Uygur Türkçesi: canliq til ~ eğiz tili Tatar Türkçesi: söylämtele Başkurt Türkçesi: höyläw telmäre Kmk: halk til ~ oram til ~ söylew til Krç.-Malk.:söleşiw til ~ halk til ~ awuz til Nogay Türkçesi: söylew tîlî Kazak Türkçesi: söylew tili Kırgız Türkçesi: süylöö tili Alt: kuuçındajarınıň tili Hakas Türkçesi: çooh tîlî Tuva Türkçesi: çugaa tili Şor Türkçesi: *çook tili Rusça: razgovornaya reç
280kuvvetlendirmebk. pekiştirme
281kuvvetlendirme edatıbk. pekiştirme edatı
282küçük uyumbk. düzlük yuvarlaklık uyumu
283küçük ünlü uyumubk. düzlük yuvarlaklık uyumu
284küçültme ekiAzerbaycan Türkçesi: kiciltmä vä äzizlämä bildirän şäkilçi Türkmen Türkçesi: kemlikgoşulması ~ kemlik affiksi Gagauz Türkçesi: küçüldek afıksi Özbek Türkçesi: kiçraytiriş qoşimçasi Uygur Türkçesi: kiçiklitiş-ärkilitiş qoşumçisi Tat: keçeräytü quşımçası Başkurt Türkçesi: keseräytew affiksı Kmk: giççilikni görsetegen koşumça Krç.-Malk.:gitçeletgen affiks (calgaw) ~ gitçelegen affiks Nogay Türkçesi: kemîtüw kosımşasıKazak Türkçesi: kişireytkiş kosımşa ~ kişireytuw jurnagı Kırgız Türkçesi: kiçireytkiç müçö Alt:kiçinektederinin kojultazı Hakas Türkçesi: kîçîgles hozımı Tuva Türkçesi: piçeledip-çassıdarko'jumak Şor Türkçesi: *kiçirgen affiks Rusça: umen'şitelnıy affiks
285lehçeAzerbaycan Türkçesi: dialekt, lähcä, şivä Türkmen Türkçesi: dialekt Gagauz Türkçesi: dialekt Özbek Türkçesi: lahcaUygur Türkçesi: dialekt Tatar Türkçesi: dialekt ~ cirle söyläş Başkurt Türkçesi: dialekt Kmk: dialekt Krç.-Malk.: dialekt Nogay Türkçesi: dialekt Kazak Türkçesi: dialekt ~ jergilikti til erekşeligi Kırgız Türkçesi: dialekt Alt:: t'arçaal Hakas Türkçesi: dialekt Tuva Türkçesi: dialekt Şor Türkçesi: dialekt Rusça: dialekt
286lokatif hâlibk. bulunma hâli
287mastarAzerbaycan Türkçesi: mäsdär Türkmen Türkçesi: infinitiv ~ iiş aatları Gagauz Türkçesi: infinitiv ~ işlimsözlük forması ~ işliktän adlık Özbek Türkçesi: masdar ~ infinitiv ~ harakat nomi Uygur Türkçesi: härikatnam ~ isimdaş Tatar Türkçesi: infinitiv Başkurt Türkçesi: infinitiv Kmk: infinitiv ~ belgisiz işlik ~ işlikni belgisiz kalibi Krç.-Malk.: infinitiv Nogay Türkçesi: bas glagol ~ masdar ~ infinitif Kazak Türkçesi: tuyık etistik - kıymıl esimi Kırgız Türkçesi: kıymıl atooç ~ infinitiv Alt:: infinitiv ~ t'artı t'ok glagol Hakas Türkçesi: infinitiv ~ idîg adı ~ glagolmn île nimes formazı Tuva Türkçesi: infinitiv (-mak hevir) Şor Türkçesi: infinitiv ~ glagoldıň temi çok formazı ~ *iş adı Rusça: infinitiv ~ imya deystviya~
288mastar ekiAzerbaycan Türkçesi: mäsdär şäkilçisi Türkmen Türkçesi: iiş aadınıň goşulmaları Gagauz Türkçesi:infinitiv afiksi Özbek Türkçesi: harakat nomi qoşimçasi Uygur Türkçesi: härikatnam qoşumçisi ~isimdaş qoşumçisi Tatar Türkçesi: infinitiv quşımçası Başkurt Türkçesi: infinitiv yalğawı Kmk:belgisiz harakatnı koşumçası ~ infinitiv koşumçası Krç.-Malk.: infinitivniaffiksi (calgawi) Nogay Türkçesi: bas glagoldm kosımşası Kazak Türkçesi: kıymıl esimininjurnagı Kırgız Türkçesi: kıymıl atooç müçösü Alt:: edilge söstifi kojultazı Hakas Türkçesi: idîgadınıň hozımı ~ glagolnıň île nimes formazmın hozımı Tuva Türkçesi: infinitivko'jumaa Şor Türkçesi: infinitiv affiksi Rusça: affiks imeni deystviya
289meçhul fiilbk. edilgen fiil

* Görseller ve İçerik tekif hakkına sahip olabilir