| 2281 | doğal düzen | Merkantilistlere karşıt olarak ilk kez Fizyokratlar tarafından ortaya atılan ve Adam Smith tarafından geliştirilen evrende kendiliğinden bir düzenin bulunduğu, bireylerin çıkarlarının toplumun ortak çıkarları ile özdeş olduğu bu düzende devlet müdahalesin |
| 2282 | doğal ekonomi | 1. Tarıma dayalı iktisadi düzen. 2. Sanayi öncesi toplum düzeni. 3. bk. takas ekonomisi |
| 2283 | doğal faiz oranı | Klasik yaklaşımda, yatırımlara yönelik fon istemini tasarruflardan oluşan fon sunumuna eşitleyen faiz oranı. Bu oran, ödünç alınmış fonlarla yapılan üretimden beklenen kâr oranına eşittir. |
| 2284 | doğal fiyat | Adam Smith ve David Ricardo tarafından tanımlanan, bir malın emek değer cinsinden üretim maliyetine eşit uzun dönemdeki fiyatı. |
| 2285 | doğal gayrisafî millî hasıla | Bir ülke vatandaşlarının sahip olduğu bütün üretim faktörlerinin tam işlendirme düzeyinde (doğal oranlarında) çalıştırılmaları durumunda ekonominin gerçekleştirebileceği gayrisafî millî hasıla. krş. gayrisafî millî hasıla |
| 2286 | doğal gayrisafî yurtiçi hasıla | Bir ülkenin coğrafi sınırları içerisindeki yerli ve yabancı bütün üretim faktörlerinin tam işlendirme düzeyinde (doğal oranlarında) kullanılmaları durumunda ekonominin gerçekleştirebileceği reel gayrisafî yurtiçi hasıla. krş. gayrisafî yurtiçi hasıla |
| 2287 | doğal işbölümü | İlkel kabile yaşamında erkeklerin daha fazla güç ve organizasyon yeteneği gerektiren avcılık ve toplayıcılık, kadınların ise çocuk yetiştirme işleriyle uğraşmaları. |
| 2288 | doğal işsizlik hipotezi | bk. doğal işsizlik önsavı |
| 2289 | doğal işsizlik oranı | Çalışma yetenek ve isteğinde olan herkesin cari ücret ve çalışma koşullarında üretim sürecinde yer aldığı durumda, yani tam işlendirme düzeyinde geçici ve yapısal işsizlik oranları toplamından oluşan ve her ekonominin yapısına bağlı olarak değişen işsizli |
| 2290 | doğal işsizlik önsavı | Phillips eğrisine M. Friedman tarafından getirilen eleştiri doğrultusunda işsizliği azaltmaya yönelik politikaların, kısa dönemde Phillips eğrisine uygun olarak işsizliği azaltsa bile, uzun dönemde enflasyonla işsizlik arasında bir değiş-tokuşun olmadığı |
| 2291 | doğal kaynaklar | Doğa tarafından insanoğlunun kullanımına sunulan toprağın hem kendisi, hem de altında ve üstünde yer alan yenilenebilir ve yenilenemez kaynaklar. |
| 2292 | doğal kaynaklar ekonomisi | İktisadi açıdan önem taşıyan doğal kaynaklardan yararlanma yollarını ve doğal iktisadi bölgelerin başlıca özelliklerini inceleyen iktisatın bir alt dalı. |
| 2293 | doğal maddeleri üreten sanayii | bk. çıkarım ürünleri sanayii |
| 2294 | doğal monopol | bk. doğal tekel |
| 2295 | doğal nüfus artış hızı | Bir ülkede belirli bir dönemde, genellikle bir yıl, göç dışında genel nüfus artış oranındaki değişme. |
| 2296 | doğal nüfus artışı | Bir ülkede belirli bir dönemde, genellikle bir yıl, göç dışındaki genel nüfus artışı. |
| 2297 | doğal oran hipotezi | bk. doğal oran önsavı |
| 2298 | doğal oran önsavı | Toplam istemdeki dalgalanmaların hâsıla ve işlendirme düzeyini yalnızca kısa dönemde etkileyeceğini uzun dönemde ise, klasik iktisatçıların ileri sürdüğü gibi, ekonominin doğal oranına döneceğini ileri süren, kısa ve uzun dönem gelişmeleri ayrı ayrı incel |
| 2299 | doğal tekel | 1. Malın üretiminde kullanılan hammadde ve aramallarının tek üreticisi ve sahibi olma üretim teknolojisini tek başına geliştirip gizli tutma ve taşımacılık, elektrik, iletişim gibi teknolojik olarak büyük üretim ölçeği gerektiren alanlarda kamu yararı göz |
| 2300 | doğal ücret kuramı | Ücret düzeyini işçi ve ailesinin yaşamını sürdürmesine yetecek kadar gıda maddeleri değeriyle ifade eden, ücreti emeğin maliyetine bağlayan ve David Ricardo tarafından geliştirilmiş kuram. |
| 2301 | doğal ücret oranı | bk. doğal ücret kuramı |
| 2302 | doğal yasa | bk. doğal düzen |
| 2303 | doğrudan dengeleme | Kamu kurum ve kuruluşları ile kamu ortaklıklarının açacakları uluslararası ihale çerçevesinde dışalım karşılığında yapacakları döviz ödemelerini telafi etmek amacıyla, anlaşma gereğince ihaleyle doğrudan ve yakından ilgili alanlarda gerçekleştirilen dışsa |
| 2304 | doğrudan gelir desteği | Hükümet tarafından belirlenen, sahip olunan arazi büyüklüğü, ürün türü gibi çeşitli ölçütlere uygun bir biçimde üretim miktarından bağımsız olarak hedef kitleye yapılan gelir ödemesi sistemi. |
| 2305 | doğrudan gönderim belgesi | Geminin malları, yükleme limanından boşaltma limanına aktarma yapmadan taşıması hâlinde düzenlenen bir tür gönderim belgesi. |
| 2306 | doğrudan hızlandıran katsayısı | Bir üretim faktörünün marjinal fiziki verimliliğinin o faktörden kullanılan miktarda ortaya çıkan değişmelere karşı ne ölçüde ve ne yönde tepki gösterdiğini ifade eden katsayı. krş. çapraz hızlandıran katsayısı |
| 2307 | doğrudan işçilik maliyeti | Bir işletmenin ürettiği mal ya da hizmetin üretim sürecinde doğrudan yer alan işçilere ödenen ücret ve maaşlar dolayısıyla katlanılan maliyet. krş. dolaylı işçilik maliyeti |
| 2308 | doğrudan kiralama | Kiralanacak varlığın imalatçısı ya da satıcısının kiralama kuruluşu kullanmaksızın kiralama işlemini bizzat kendisinin gerçekleştirdiği kiralama. |
| 2309 | doğrudan konşimento | bk. doğrudan gönderim belgesi |
| 2310 | doğrudan kontrol | 1. Bireylerin iktisadi davranışlarını yönlendirmek amacıyla konulan yasa, kural ve düzenlemeler. 2. Uluslararası ticaret ve sermaye akımları üzerine kota, yasak ve kambiyo denetimi vb. kısıtlamaların konulması. |