511 | lonca devleti | Sendikacılığı ortadan kaldırmak, işçileri uygar hak ve özgürlüklerinden yoksun kılmak ve anamal egemenliğini sağlamak amacıyla halkı zorla anamalcı, işçi ve memur loncalarına bölen, özgür seçimlere yer vermeyen devlet biçimi. |
512 | makine | İnsanın, üretimde kol ya da kafa gücünün yerine kullanmak üzere yarattığı, bir güç biçiminin başka bir güç biçimine dönüştürülmesi ilkesine dayanan ve kendi kendine işleyecek biçimde düzenlenmiş olan araçlar bileşkesi. |
513 | mantık | Doğru düşünme yasa ve biçimlerini inceleyen bilim. |
514 | mantıkdışıcılık | Doğruya ulaşmanın bir aracı olarak mantıksal düşünme gerekliliğinin yadsınması, mantığın yerine sezginin, inancın ve açınlamanın konması. |
515 | mantıksal yöntem | Bir olgunun ya da sürecin anlıkta gelişkin bir örneğinin kurulması ve bunun türlü yanları arasındaki ilişkilerin yansıtılması yöntemi. |
516 | masal | 1. Kuşaktan kuşağa sözlü olarak iletilen dinsel ya da doğaüstü nitelikli öykü. 2-Dinsel uygulayımların, toplumsal ya da doğal olayların yapıntısal biçimde açıklanması. |
517 | mavi yakalılar | Daha çok kol gücüyle yapılan işlerde çalışanlar (işçiler). |
518 | mezhep | Toplumsal çevredekinden oldukça değişik ya da ona karşıt bir dinsel öğretiye beslediği katı inanç dolayısıyla bütünleşmiş olan kapalı bir dinsel biz kümesi, bk. biz kümesi. |
519 | moda | Giyim, ev, konuşma, sanat, dinlenme-eğlenme gibi kimi ekin öğelerinin biçiminde (çoğunlukla bu biçimin ayrıntılarında) sık sık ortaya çıkan kısa süreli ve toplum ya da. küme içinde az çok onay görüp izlenen değişiklikler. |
520 | neden | Belli bir etki, bir devinim ya da değişime yol açan şey, bir olaya zorunlu olarak öngelen koşul. |
521 | nedenbilim | Herhangi bir olay türünün nedenlerini araştıran ve inceleyen bilimsel çalışma. |
522 | nedence | Çoğunlukla gelişigüzel bir biçimde ortaya çıkan ve düzenli, zorunlu bir gelişme süreci içinde ortaya çıkabilecek başka olayların doğmasına yol açan olay. |
523 | nedenselcilik | Her belli sonucun bir nedenden oluştuğunu ana ilke olarak benimseyen düşünce okullarının genel adı. |
524 | nedensellik | Her olgunun bir nedeni bulunduğunu, hiç bir şeyin nedensiz olamayacağını, aynı koşullar altında aynı nedenin aynı sonucu doğuracağını dile getiren ilke. |
525 | nesnel | İnsan bilincinin dışında ve ondan bağımsız olan (şey). |
526 | nesnel doğru | İnsanın istenç ve dileğine bağımlı olmayan bilgi. |
527 | nesnel etkenler | Toplumsal gelişimin bireylerden bağımsız olan, onların etkinliklerini sınırlayıp yönünü belirleyen (doğal koşullar, üretimin düzeyi, ivedi özdeksel, tinsel, siyasal gereklilikler gibi) koşulları. |
528 | nesnel gerçeklik | Bütün biçimleri ve görünüşleri ile özdeksel çevrenin tümü. |
529 | nesnelcilik | Olguları, eleştirici değerlendirmelerden ve yantutucu sonuç çıkarmalardan sakınarak incelemek gerektiğini savunan öğreti. |
530 | nicelik | Bir şeyin eşit parçalara bölünebilen ve ölçülebilir olan yanları. |
531 | nüfus | Belli bir ülkede yaşayan, aralarında belirli toplumsal-ekonomik ilişkiler bulunan insanların tümü. |
532 | nüfus aşırılığı | Bir toplumda, bir toplumsal kümede nüfusun, başta yaşamı sürdürmeğe yeterli bir tüketim düzeyi olmak üzere toplum ya da kümece benimsenmekte olan belli amaçların gerçekleştirilmesini engelleyecek ölçüde çok olması. |
533 | nüfus azalması | Ölümlerin doğumlardan çok olması, kamusal kararlarla başka yerlere nüfus gönderilmesi ya da kendiliğinden göçler gibi nedenlerle bir ülke nüfusunun sayısal olarak azalması. |
534 | nüfus baskısı | Nüfusun, geçim kaynaklarındaki artıştan daha yüksek oranda artması. |
535 | nüfus değişimleri | 1. Bir ülke nüfusunun sayısında belli bir zaman süresi içinde doğumlar ve göçler sonucu gerçekleşen artma ya da azalma. 2. Bir ülke nüfusunun türlü özellikler bakımından bileşiminde gerçekleşen değişmeler. |
536 | nüfus patlaması | Özellikle günümüz az gelişmiş toplumlarında sağlık koşullarındaki türlü iyileşmeler sonucu ölüm oranlarının düşmesi, doğum oranlarının ise değişmemesi sonucu nüfusun büyük hızla çoğalması. |
537 | nüfus piramidi | Bir toplum ya da topluluk nüfusunun yaş, cinslik.evlilik durumu, uğraş, budunsal özellik vb, bakımlardan dağılımının çizgeyle gösterilmesi. |
538 | nüfus yetersizliği | Bir toplumda ya da toplumsal kümede ulaşılmaya değer sayılan amaçların gerçekleştirilmesine yetecek sayıda bir nüfusun bulunmaması durumu. |
539 | nüfus yoğunluğu | Bir ülkede yüzölçümüyle bireylerin, ailelerin ya da yerleşme yerlerinin sayısı arasındaki oran. |
540 | nüfusbilim | Bir ülke nüfusunun belli bir zamanda ya da zaman içindeki doğum ve ölümler, yaş, cinslik, yurttaşlık durumları, yerleşme yeri vb. bakımlarından bileşiminin sayısal incelemesini yapan bilim dalı. |