781 | toplumsal orun | Bir bireyin, bir toplumsal kümenin başka birey ya da kümeler karşısındaki yerini belirleyen hak ve ödevlerin tümü. |
782 | toplumsal oturmamışlık | Bir toplumu oluşturan türlü toplumsal kümeler arasında gerginlikler, çatışmalar ve anlaşmazlıklarla beliren dengesizlik durumu. |
783 | toplumsal oylum | (Durkheim) Bir toplumu ya da bir toplumsal kümeyi oluşturan ve toplum ilerleyip iş bölümü arttıkça çoğalan birimlerin sayısı. |
784 | toplumsal örgüt | Bir toplumsal kümenin üyeleri ya da bir toplumun kümeleri arasındaki belli görev ve yükümlülükleri dile getiren ilişkiler düzeni. |
785 | toplumsal örnek | Belli bir tarihsel döneme özgü toplumsal yaşamın ussal olarak kurulan örneği. |
786 | toplumsal parçalanma | Bir toplumun, bir toplumsal kümenin toplumsal çözülme sonucu ayrı kümelere bölünmesi. |
787 | toplumsal ruhbilim | Bjreylerin, üyesi oldukları toplumsal kümelerin (sınıf, meslek, ulus vb.) toplumsal- ekonomik koşulları içinde oluşturdukları ortak davranış, tutum, düşünce, tasarım, alışkanlık... özelliklerini inceliyen bilim dalı. |
788 | toplumsal sağılma | Bir toplumda belli yaş, uzmanlık, eğitim düzeyi kümelerindeki bireylerin başka ülkelere göç etmeleri sonucu toplumsal kurumların etkinlik yitimine uğraması olayı. bk. beyin göçü. |
789 | toplumsal sınıflar | 1. Marksçı kurama göre: Üretim güçlerinin belli gelişme aşamalarında üretim araçlarını ellerinde bulundurup bulundurmama durumları, toplumsal işbölümü düzenindeki yerleri, zenginliklerini elde etmede kullandıkları araçlar ve bu toplumsal zenginliklerden a |
790 | toplumsal sınıflaşma | Toplum yaşamında toplumsal sınıfların ortaya çıkışının tarihsel süreci. |
791 | toplumsal simge | Toplumsal küme ya da toplum bütünü içinde ortaklaşa bir anlamı olan ve bu anlamı iletebilen simge. |
792 | toplumsal sorun | Toplumsal çevrenin koşullarından doğan ve kimi toplumsal değerler bakımından çekinceli sayılan, düzeltilmesi için de toplumsal güç ve araçların kullanılması gerekli olan durum. |
793 | toplumsal sözleşme kuramı | Toplum yaşamının, devletin ve tüzenin, toplum üyeleri arasında yapılmış bir sözleşmenin sonucu olduğunu ileri süren Hobbes, Spinoza, Rousseau gibi filozof-larca ortaya atılmış kuram. |
794 | toplumsal süreç | Bir toplumda ya da toplumsal kümede bileşkenler arasındaki etkileşmelerden ileri gelen düzenli her türlü oluşum ve değişim. |
795 | toplumsal süreklilik | Bir toplumun özdeksel ve tinsel ekin öğeleri bakımından, sürekli değişimlerden geçmekle birlikte, kendine özgü kimliğini sürdürmesi. |
796 | toplumsal tasarlama | Toplumsal yaşamın ve insanlararası ilişkilerin, belli amaçlara ulaşmak için kamusal yetkece belli biçimde düzenlenmesi. |
797 | toplumsal tedirginlik | Toplumsal kümeler arasındaki ilişkilerin sürtüşme ya da gerginlik biçimini aldığı durumlar. |
798 | toplumsal uyaran | Bireylerin birey olarak değil de belli bir toplumsal kümenin üyesi olarak belli bir tepkide bulunmalarına yol açan uyaran. |
799 | toplumsal uyma | Bireyler, toplumsal kümeler, ekin öğeleri ve ekinlerin kendi içlerinde ya da birbirleriyle ilişkilerinde karşılıklı uyma ve erinç sağlamaya yönelik süreçler. |
800 | toplumsal uyum | bk. toplumsal dayanışma, toplumsal uyuşma. |
801 | toplumsal uyuşma | Belli bir toplumu ya da toplumsal kümeyi oluşturan bireylerin düşünce, duygu, eylem uyarlığı, bk. toplumsal dayanışma. |
802 | toplumsal uzaklık | Aşağı ve yukarı toplumsal yerlerde sayılan bireyler, toplumsal kümeler arasında iletişimin ve etkileşmenin türlü ekinsel etkenlerle kısıtlanması, engellenmesi sonucu ilişkilerinin azalması ya da kopması durumu. |
803 | toplumsal ülkü | Bir toplumsal kümenin ya da bir toplumun ekonomik ve siyasal çıkarlarına uygun düşen, dileklerinin ve etkinliklerinin amacı olan, yetkin bir toplumsal düzen anlayışı. |
804 | toplumsal varlık | Toplumsal bilincin dışında, ondan bağımsız olarak var olan malların üretilmesini, üretim süreci içinde insanlar arasındaki ilişkileri içeren özdeksel toplum yaşamı. |
805 | toplumsal yalıtlanma | Toplumsal kümelerin toplumsal, ekonomik, ekinsel etkenler nedeniyle birbirlerinden kopmaları. |
806 | toplumsal yapı | Herhangi bir toplumun ya da toplumsal kümenin yerleşik iç örgütleniş biçimi. |
807 | toplumsal yaptırım | Bir toplumda, bir toplumsal kümede benimsenen, ya da karşı çıkılan davranış biçimlerine gösterilen onaylayıcı ve ödüllendirici ya da suçlayıcı ve cezalandırıcı tepki. |
808 | toplumsal yardım | Bir toplulukta işsizlik, yoksulluk vb. toplumsal sorunları gidermek amacıyla yapılan kamusal ya da özel çalışmalar. |
809 | toplumsal yasama | Sınıf, yaş, cinsellik, ırk, fiziksel ya da ansal bozukluk vb. etkenler dolayısıyla sağlıklı ve insana-yaraşır yaşama düzeyi elde edemeyen birey ya da toplumsal kümelerin toplumsal-ekonomik durumlarını düzeltmek amacıyla kimi yasaların yapılması. |
810 | toplumsal yaş | Kişilerin toplumsal-ekonomik çevreleri içinde elde ettikleri ya da onlara tanınan işpayları. |