Toplum Bilim - XML


IDTerimAçıklama
211dinsel törenlerBir dinin tapınmaya ve dince kutsanmış ölülerin ya da nesnelerin koruma ve kayırmasını elde etmeğe yönelik belli biçim ve kurallara uyularak yapılan uygulamalarının tümü.
212direnişBir toplumsal kümenin, başka toplumsal küme ya da bireylerin kimi tutum ve davranışlarını değiştirmeğe zorlamak üzere onlarla toplumsal (özellikle ekonomik ve siyasal) ilişkileri kesmesi.
213dirimbilimcilikEn güçlü olanın yaşamda kalması, doğal ayıklanma, örgenliğin hücre yapısı gibi kimi dirimbilim yasalarını insanın toplum yaşamına tıpatıp uygulamak isteyen, insanı yalnızca özel iyelik, bireycilik gibi "değişmez içgüdülerle" donanmış bir canlı varlık olar
214dirimbilimsel kalıtımAna babaların kimi özelliklerinin döllenme sırasında erkek ve dişi kromozomları yoluyla çocuklarına ve böylelikle kuşaktan kuşağa iletilmesi.
215dişedişBir saldırının öcünün, uğranılan zarara eş bir zarar verdirilerek saldırgandan alınması geleneği.
216doğal ayıklanmacılık(Darwin) Doğada ve toplumda canlı türleri arasındaki varolma savaşını en güçlülerin, çevreye en iyi uyabilenlerin kazandıklarını, güçsüzlerin, çevreye uyamıyanların ise ortadan kalktıklarını savunan öğreti.
217doğal bilimlerDoğayı inceleyen ve insan bilgisinin temel bölümlerinden birini oluşturan bilimler.
218doğal insanbilimİnsanın örgensel oluşum ve evrimini, örgensel yapı ile doğal toplumsal çevre arasındaki ilişkileri ve ırklar arasındaki ayrımları inceleyen insanbilim dalı.
219doğalcı toplumbilimİnsanın dirimbilimsel özelliklerini saltıklaştırarak, insan gelişiminin dirimbilim yasalarınca belirlendiğini öne süren toplumbilim akımı.
220doğalcılıkToplumun gelişimini doğa etkenleri (iklim koşulları,coğrafya çevresi, halklar arasındaki dirimbilimsel ve ırksal ayrımlar) ile açıklamak isteyen öğreti.
221doğaötesiToplumsal olayları sonul, değişmez ve birbirinden bağımsız sayan öğreti.
222doğrunun somutluğuDoğrunun belli zaman ve yer koşullarına, hesaplama düzenlerine, ölçüm birimlerine vb. bağımlı oluşu.
223doğum(Nüfusbilim inceleme ve yazmalarında) Yeni bir bebeğin dünyaya gelmesi.
224doğum denetimiCinsel ilişkide kadının gebe kalmasını önlemeye yönelik davranış.
225doğum oranıHerhangi bir toplum ya da toplumsal küme nüfusunda, belli bir yıl içinde gerçekleşen canlı doğum sayısının o sıradaki toplam nüfusa oranı.
226doğumla belirlenmeBireyin toplumdaki yerinin tümünü ya da bir bölümünü başarısıyla değil, doğuştan edindiği nitelikleriyle (cinselliği, ailesinin toplumsal sınıfı vb.) elde etmesi.
227doğurganlıkBelli bir nüfusta belli bir zaman süresi içinde gerçekleşen canlı doğumların sayısı ya da oranı.
228doğuştan suçlu(Lombroso) Dirimbilimsel yapısı dolayısıyla kaçınılmaz bir biçimde suç işlemeye yazgılı olduğu ileri sürülen kişi.
229döngüsel doğrulamaDoğrulanması gereken sonucu doğru sayan öncüllerden yola çıkan mantık yanılması.
230dönüşümcülükCanlıların, örgenlerinin çevreye uyma süreci içinde değiştiklerini, türlerin de biribirine dönüşme yoluyla oluştuklarını savunan ve evrim kuramı içinde yer alan öğreti.
231dört dilekBütün insanlarda evrensel olarak bulunduğu öne sürülen ve somut toplumsal davranışların çözümlenmesinde kullanılan tanınma, karşılık verme, yeni yaşantılardan geçme ve güvenlik içinde bulunma istekleri.
232durum tanımlamasıBirey ya da kümenin, karşılaştığı durumları geçmiş yaşam deneylerinin etkisi altında algılayıp tanımlaması, bk. bakış çerçevesi.
233duygudaşlıkBir insanın başkalarının yaşantıları ve uyaranları kendisininkiymiş gibi tepkide bulunması, başkalarının duygularını paylaşması durumu.
234duygulanımAnlık süreçlerinin dışında kalan ve insanın toplumsal kümesi içindeki davranışı üzerinde istençli denetimini ortadan kaldıran kısa süreli duygusal tepkiler (kızgınlık, korku vb.) gösterme durumu.
235duyumNesnel çevrenin insanın duyu örgenleri üzerindeki etkisinin yalın sonucu.
236duyumculuk1. Duyumları bilginin tek kaynağı sayan öğreti. 2. İnsanın toplumsal çevresinin bilimsel olarak açıklanamıyacağını, bu çevreye ilişkin bilgilerin insan duyumuyla sınırlı olduğunu savunan toplumbilim görüşü.
237duyumsamazlıkBir bireyde, toplumsal kümede ya da toplumda nesnelere, olaylara karşı herhangi bir duygu, bir coşku uyanmaması, eylemde bulunmaya itecek herhangi bir ilgi ve dürtünün olmaması durumu.
238duyuru düzeniBelli bir ekin üyelerinin nesnel gerçeği yansıtmak üzere koşullanmış oldukları tepkeler dizgesi.
239düğümlemeToplumsal araştırmalarda kullanılan soru kâğıtlarına verilen karşılıkların ya da herhangi bir iletişim aracının içeriğinin dağılımını ortaya koymak üzere belirli yanıt ya da konu türlerinin saptanması ve bunların ilgili olana işlenmesi.
240dünürlükEvlilikte eşlerden biri ile öbürünün kan yakınları arasında kurulan yakınlık ilişkisi.

* Görseller ve İçerik tekif hakkına sahip olabilir